ဘာသာပြန် စာပေ

ြမန်မာစကား​​ေြပမှ အဂင်္လိပ်စကား​​ေြပသို့​ ြပန်ဆိုြခင်း​

တင်ြပသူ
ဦး​ခင်​ေဇာ်

စင်စစ် ကျွန်​ေတာ် ဘာသာြပန်က​ေလာင်ကို စတင်ကိုင်စဉ်က ြမန်မာစကား​​ေြပကို ဘာသာြပန်ြခင်း​ မဟုတ်ခဲ့​ပါ။ ြမန်မာ ကဗျာကို ဘာသာြပန်ဆိုြခင်း​သာ ြဖစ်ခဲ့​ပါသည်။ နှစ်​ေပါင်း​ ​ေလး​ဆယ်​ေကျာ်​ေလာက်က လူြကိုက်များ​ခဲ့​သည့်​ ​ေခတ်စမ်း​ ကဗျာများ​ကို ြပန်ခဲ့​ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ အထူး​သြဖင့်​ ​ေဇာ်ဂျီနှင့်​ မင်း​သု၀ဏ်တို့​၏ လက်ရာများ​ ြဖစ်ပါသည်။ ပထမဆံုး​ ဘာသာြပန်ခဲ့​သည်မှာ ၁၉၂၆ - ၂၇ ခုနှစ်​ေလာက် နှစ်​ေပါင်း​ ၄၀ မကသည့်​ အချိန်တုန်း​က ​ေဇာ်ဂျီ၏ " ပိ​ေတာက်ပန်း​ " ကဗျာြဖစ်ပါသည်။

မင်း​သု၀ဏ် တက္ကသိုလ်သို့​ ​ေရာက်သည့်​အချိန်တွင် ကျွန်​ေတာ်သည် အဂင်္လိပ်စာ နည်း​ြပဆရာ ြဖစ်​ေနပါြပီ။ ၁၉၂၉ ခုမှ ​ေဇာ်ဂျီ၏ မိတ်ဆက်​ေပး​မှု​ေြကာင့်​ မင်း​သု၀ဏ်နှင့်​ ရင်း​နှီး​ခွင့်​ ရရှိြပီး​ သူ့​ကဗျာ​ေတွထဲမှ ကျွန်​ေတာ် ပထမဆံုး​ ဘာသာြပန်သည့်​ ကဗျာမှာ
လယ်​ေတာကြပန်
ပန်ချင်တယ် ခ​ေရဖူး​ဆိုလို့​
​ေမာင်ခူး​ကာ​ေပး​။
မနက်တံုး​ဆီက
​ေြကာ့​ဆံုး​ကို ​ေမာင်ြမင်​ေတာ့​
သူ့​ဆံပင် နှင်း​ဆီပွင့်​​ေတွနဲ့​
ဂုဏ်တင့်​တယ် - ​ေလး​။

ယခု ကျွန်​ေတာ်တင်ြပ​ေနသည်မှာ စကား​​ေြပဆိုသည့်​ ​ေခါင်း​စဉ်နှင့်​​ေတာ့​ မကိုက်ညီပါ။ သို့​​ေသာ်လည်း​ ဘာသာြပန် ​ေခတ်သစ် သမိုင်း​ဘက်မှာ အြကံုး​ဝင်​ေန၍ အသင့်​အတင့်​ ​ေဖာ်ြပရြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။
မင်း​သု၀ဏ်၏ " လယ်​ေတာကြပန် " အစချီသည့်​ ကဗျာမှာ ​ေနာက်ဆံုး​အချြဖစ်သည့်​ " ​ေလး​ " ဆိုသည့်​ စကား​လံုး​ကို အလွန် ထူး​ြခား​သည်ဟု ကျွန်​ေတာ်ြမင်မိပါသည်။ ြမန်မာစကား​မှာ " ​ေလး​ " ဆိုသည့်​ စကား​လံုး​ကို အ​ေတာ့်​ကို ဖွတ်ဖွတ်​ေကျ​ေအာင် အသံုး​များ​ လှ​ေြကာင်း​ အား​လံုး​သိြကပါသည်။ ​ေတး​ထပ်မှန်သမျှ " ​ေလး​ " နှင့်​ အဆံုး​သတ်သလို၊ သြဖန်မှာလည်း​ " ​ေလး​ " ​ေတွ အများ​ြကီး​ ပါဝင်ပါသည်။ သီချင်း​ြကီး​၊ သီချင်း​ခံ၊ ​ေဒွး​ချိုး​ ​ေလး​ချိုး​ မကျန် ြမန်မာ​ေတး​ကဗျာ​ေတွမှာ " ​ေလး​ " က​ေတာ့​ ပါစြမဲြဖစ်သည်။ " ​ေလး​ " သည် အဆင်မ​ေပါ်​ေတာ့​​ေသာ မဲြပာပုဆိုး​ ြဖစ်​ေနပါြပီ။ ထို့​​ေြကာင့်​ မင်း​သု၀ဏ်၏ ကဗျာတိုက​ေလး​မှာ ပိတ်ထား​သည့်​ " ​ေလး​ " ကို ​ေတွ့​သည့်​အခါ အလွန်ထူး​ြခား​သည်ဟု သ​ေဘာ​ေပါက် ယူဆမိပါသည်။ ​ေမာြကီး​ပန်း​ြကီး​၊ စိတ်အပျက်ြကီး​ ပျက်ရာက သက်ြပင်း​ချယင်း​၊ ​ေငါ့​လိုက်သည့်​ " ​ေလး​ " ြဖစ်ပါသည်။

ဤကဲ့​သို့​ အဓိပ္ပါယ် ​ေလး​နက်သည့်​ " ​ေလး​ " ၏ ထူး​ြခား​ချက်ကို ဘာသာြပန်သူသည် မူရင်း​ ြမန်မာကဗျာကို ဖတ်ြကည့်​ရံုနှင့်​ ြမင်ရမည်။ ဘာသာြပန်သည့်​ အခါမှာလည်း​ ထူး​ြခား​​ေအာင် ဘာသာြပန်ရမည်။ ဒါတွင်ဘဲလား​၊ မဟုတ်​ေသး​ပါ။ ဘာသာြပန်ထား​သည့်​ အဂင်္လိပ်ကဗျာကို ဖတ်သူများ​လည်း​ ထူး​ြခား​​ေြကာင်း​ သိြပီး​ အရသာ ယူတတ်ပါမှ ​ေအာင်ြမင်ထိ​ေရာက်မှာ ြဖစ်ပါသည်။
ဥပမာ -
Last eve her ladyship fancied some flowers,
She saw on the wild wood way.
I risked myself to get them for her
Those forest flowers ...
But to - day,
In her hair are roses, Roses!
Very pretty she looks with roses!
အခုလို ရိုး​ရိုး​ြကီး​ ဖတ်လိုက်လျှင် အရသာ ပျက်ပါလိမ့်​မည်။

သူက ​ေငါ့​​ေြပာထား​သည့်​အတွက် ဖတ်ရာမှာလည်း​ ​ေငါ့​ကို ​ေငါ့​ရမည် ြဖစ်ပါသည်။ သည်ကဗျာကို အြခား​အြခား​​ေသာ တိတိ ကျကျ ဘာသာြပန်ချက်​ေတွ ရှိပါသည်။ ကျွန်​ေတာ်က ပါ​ေမာက္ခ ဖ​ေရဇာ ( prof. Fraser ) ဆီယူသွား​ြပီး​ တင်ြပပါသည်။ သူက ဖတ်ြကည့်​ြပီး​၊ ​ေြပာဆိုသည်မှာ " They don't have your venom. " တဲ့​။ အဆိပ်မရှိဘူး​တဲ့​။ ရသကို ဆိုြခင်း​ြဖစ်ပါသည်။ ကဗျာကို ဘာသာြပန်သာရမှာ တိကျသည်ထက် ရသ​ေြမာက်ရန် ပိုြပီး​အ​ေရး​ြကီး​ပါသည်။ ကျွန်​ေတာ့်​ ဘာသာြပန်သည် မည်မျ မတိကျမှန်း​ကို ရိပ်စား​မိြကပါလိမ့်​မည်။ တြခား​​ေြကာင့်​ မဟုတ်ပါ။ " ​ေလး​ " ကို အဓိကထား​၍ ြပန်ဆို​ေသာ​ေြကာင့်​ ြဖစ်ပါသည်။ အလျဉ်း​သင့်​၍ ပါ​ေမာက္ခ လုစ် ( Prof. Luce ) ၏ သမိုင်း​ဝင် အဆံုး​အြဖတ် တခုကို ​ေဖာ်ြပလိုပါသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်က မင်း​သု၀ဏ် ပညာ​ေတာ်သင် အြဖစ်နှင့်​ ​ေအာက်စဖို့​တက္ကသိုလ် သွား​ခါနီး​မှာ သူ့​ကဗျာစုကို အဂင်္လိပ် ဘာသာြပန်ဆိုြပီး​ စာအုပ်ငယ်က​ေလး​ ရိုက်နှိပ်ထုတ်​ေဝလျက် ဂုဏ်ြပုပွဲ လုပ်ြကပါသည်။ သည်စာအုပ်ငယ်၏ နိဒါန်း​တိုက​ေလး​ကို ပါ​ေမာက္ခ လုစ်က ​ေရး​သား​​ေပး​ရှာသည်။ သူ့​အဆိုက " The translations are strangely felicitous because the translators are poets themselves. They sound like variatons on the same theme. "
" Variations on the same themr " ဆိုသည်မှာ ဂီတအသံုး​အနှုန်း​၊ ဂီတ​ေဝါဟာရ ြဖစ်ပါသည်။ ဂီတနှင့်​ ဥပမာ ြပရမည်ဆိုလျှင်
မန်း​​ေတာ tune ဆိုသည်မှာ theme ပါပဲ။
၎င်း​ 1st variation ဆိုင်း​။
၎င်း​ 2nd variation နှဲ။
Main theme ၏တာဝန်မှာ သံမှန် သံချကို ​ေရာက်​ေအာင် ပို့​ဖို့​ြဖစ်ြပီး​၊ ဆိုင်း​ကလည်း​ သူ့​နည်း​သူ၊ နှဲကလည်း​ သူ့​နည်း​နှင့်​သူ အ​ေရာက်ပို့​ြကရပါသည်။ ဘယ်နည်း​နှင့်​ဘဲ ပို့​ပို့​၊ လိုရာ​ေရာက်လျှင် တာဝန်​ေကျပါသည်။ ဘာသာြပန်ရာမှာလည်း​ သည်သ​ေဘာပင် ြဖစ်ပါသည်။ တခါတရံ ဘာသာြပန်ရံုမျှနှင့်​ မတင်း​တိမ်ဘဲ အသစ်ဖန်ဆင်း​သည်အထိ ​ေရာက်သွား​တတ်ပါသည်။ မူလကဗျာ၏ ခံစား​ချက်၊ ရသအြပည့်​အ၀ ရရှိ​ေပမည့်​ စာ​ေြကာင်း​တ​ေြကာင်း​စီ၊ စာလံုး​တလံုး​စီ လိုက်စစ်ြကည့်​လျှင် ကဗျာသစ်တခုလို ြဖစ်​ေနတတ်ပါသည်။ မူလ ကဗျာကို မဖတ်တတ်သည့်​ လူမျိုး​​ေတွက သူတို့​ဘာသာမှာ မရှိ​ေသး​သည့်​ ရသတခုကို ဘာသာြပန် ကဗျာမှာ ခံစား​ရလျှင် တာဝန်​ေကျရာ ​ေရာက်ပါသည်။ ဥပမာ Ed. Fitzgerald ၏ Rubaiyat of Omar Kheyyam ဘာသာြပန်ဆိုလျှင် ဝိဝါဒ အများ​ြကီး​ ရှိပါသည်။ မူကွဲအဖံုဖံု ရှိပါသည်။ ရှိပါ​ေစ။ အဂင်္လိပ်စာ​ေပမှာ ကဗျာ​ေကာင်း​တခု တိုး​သွား​ြပီး​ Omar Kheyyam ၏ ကဗျာ့​ အ​ေတွး​အ​ေခါ် ​ေတွကို ြမည်း​ဘူး​သွား​ြပီ။ အ​ေရး​ြကီး​ဆံုး​မှာ ဆရာြကီး​ လုစ် ​ေြပာသကဲ့​သို့​ ဘာသာြပန်သူ ကိုယ်၌က ကဗျာစာဆို တ​ေယာက်ြဖစ်ဖို့​ လိုပါသည်။

တခု သတိြပုရန်မှာ အချို့​စာဆိုများ​သည် စိတ်​ေနာက်ကိုယ်ပါ ဆိုသလို စိတ်တက်ြကွမှု inspiration ​ေနာက် က​ေလာင် ပါသွား​တတ်ပါသည်။ က​ေလာင်ကို အရှိန်မသတ်နိုင်ပဲ ​ေကာင်း​သည်ထက် ​ေကာင်း​​ေအာင် မွမ်း​မံလိုပါသည်။ သူတို့​​ေတွ့​သမျှကို မမွမ်း​မံပဲ မ​ေနနိုင်ြကပါ။ သူတို့​ကို အစိုး​ရ စာ​ေတာ်ြပန်ခန့်​လျှင် ြကာြကာခံမည် မဟုတ်ပါ။ ဥပမာ တင်ြပရပါမူ မင်း​သု၀ဏ်၏ ကဗျာတပုဒ်မှာ သည်လိုပင် ဆိုထား​ပါသည်။
ပင်လယ်သို့​​ေဝ
ပူမျိုး​​ေထွ၍
ြပန်​ေလ​ေကျာင်း​မှ
အိမ်သို့​ကျ​ေသာ်
မာတနှုတ်ချို
တခွန်း​ဆိုက
ထိုထိုပင်လယ်
​ေလျှာသတည်း​။
When, engulfed in seas of trouble,
I fled the college and sought refuge at home,
One word from Mother's sweetest lips
And seas of trouble seemed as naught
မဆိုး​​ေသး​ပါ။ ​ေနာက်တပိုဒ်မှာ -
ကာလ​ေနာက်​ေနာင်
​ေလာက​ေဘာင်ဝယ်
​ေလ​ေဆာင်တိမ်သား​
ဟိုသည်လျား​သို့​
လာသွား​မတည်
ချာချာလည်စဉ်
စိတ်ြကည်ရွှင်​ေြကာင်း​
မည်သူ​ေချာင်း​၍
​ေပျာ့​​ေပျာင်း​ချိုသာ
​ေဖျာ်မည်နည်း​။
When, in times to come,
A whirl in the whirligig of life,
A drift like a wind - worried cloud,
My need be sore ...
Who will theres be to give me succour,
Ambush cares, and on fretting brows
Lay the leaves of love?
စလာပါြပီ။ (စိတ်ြကည်ရွှင်​ေြကာင်း​၊ မည်သူ​ေချာင်း​၍)ကို ambush cares လို့​ြပန်လိုက်ပါသည်။ ဟုတ်ပါ၏။ ​ေသာကနှင့်​ မျက်နှာချင်း​ မဆိုင်မီ​ေရှ့​က ြကိုြပီး​ချံုချိုတိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲကာ ဖယ်ရှား​ပစ်ရမည် မဟုတ်ပါ​ေလာ။ သို့​​ေသာ် (​ေပျာ့​​ေပျာင်း​ချိုသာ ​ေဖျာ်မည်နည်း​) က​ေနြပီး​ on fretting brows lay the leaves of love ြဖစ်လာသည်မှာမူ ကွဲြပား​​ေသာ အာရံုနိမိတ်နှင့်​ တန်ဆာဆင်ရာ ကျလှပါသည်။ ရှိ​ေစဦး​။ သည်ထက် ဆိုး​ပါလိမ့်​ဦး​မည်။

သို့​​ေမး​ြကိုက်တွင်
စန်း​​ေရာင်ရှင်လည်း​
ြကည်လင်ထွန်း​ပ
ပန်း​ထိုမျှလည်း​
သာစွြကူသင်း​
ကျွန့်​နား​ရင်း​ဝယ်
ြပန့်​ညှင်း​ချို​ေအး​
သံငယ်​ေသး​သည်
ကျွန့်​​ေမး​ချက်ကို
​ေြဖ​ေသာလိုြဖင့်​
" ခင် " ဆိုြပီး​ကာ
​ေလတွင်ပါသည်
ဘဇာရပ်က လာသနည်း​။
" That instant, it seemed to me,
The moon shone forth more brightly bright,
A burst of fragrance filled the night,
My heart's ear faintly caught,
As if in answer to my question,
A whisper, wondrous soft "
သည်အထိ​ေတာ့​ မူလကဗျာနှင့်​ အလွန်နီး​ကပ်ပါ​ေသး​သည်။
ကျွန့်​နား​ရင်း​ဝယ် = my heart's ear
ြပန့်​ညှင်း​ချို​ေအး​၊ သံငယ်​ေသး​ = a whisper, wondrous soft.
ကျွန့်​​ေမး​ချက်ကို၊ ​ေြဖ​ေသာလိုြဖင့်​ = as if in answer to my question.
ဤမျှ နီး​ကပ်​ေနရာမှ သ​ေဝထိုး​သွား​လိုက်သည်မှာ ရစရမရှိ​ေအာင် ြဖစ်​ေပသည်။ ဘာ့​​ေြကာင့်​ဆိုလျှင် နူး​ညံ့​သိမ်​ေမွ့​လှသည့်​ ညဉ့်​အာရံုက ဘာသာြပန်သူကို ဖမ်း​စား​သွား​သည့်​အတွက် ဇက်အုပ်၍ မရ​ေတာ့​​ေသာ​ေြကာင့်​ ြဖစ်ပါသည်။ question အခံကာရန်နှင့်​ အအုပ်ကာရန် fashion ကလည်း​ စိတ်ထဲ​ေပါ်လာြပီး​ က​ေလာင်လွှင့်​မိပါ​ေတာ့​သည်။
As if in answer to my question,
A whisper, wounderous soft,
In the timid sighing fashion
Of rose-buds opening when besought
By breezes in the night
Whence came it?
မူလကဗျာထဲမှာ လံုး​လံုး​မပါသည့်​ ညဉ့်​​ေလနု ​ေအး​က​ေလး​များ​က ပူဆာလွန်း​၍ ​ေြကာက်​ေြကာက်နှင့်​ သက်နုက​ေလး​ချြပီး​ (သက်ြပင်း​ မဟုတ်​ေြကာင်း​ သတိြပုပါ) သက်နုချကာ ငံုရာက ပွင့်​အာစြပုလာသည့်​ နှင်း​ဆီဖူး​က​ေလး​တို့​၏ ​ေလသံက​ေလး​လိုပါဘဲတဲ့​။ အင်း​ သည်​ေလာက်ပဲလား​လို့​ ဆိုရ​ေလာက်​ေအာင် နူး​ညံ့​သိမ်​ေမွ့​တာ​ေတာ့​ ဟုတ်ပါ၏။ မူလကဗျာမှာ ပါသည့်​ အလွန့်​အလွန် အ​ေရး​ြကီး​သည့်​ အ​ေြဖ၊ ဘယ်သူ​ေဖျာ်ပါ့​မလဲဆိုသည့်​ အ​ေမး​ကို ​ေြဖသည့်​နာမည် " ခင် " တဲ့​။ အဲသည် " ခင် " ​ေတာ့​ လံုး​လံုး​ ြပုတ်ကျ ကျန်ရစ်ခဲ့​ပါသည်။ ​ေကာင်း​ြကပါ​ေသး​ရဲ့​လား​ ခင်ဗျား​။
အဲသည်​ေလာက် က​ေလာင် ကွန့်​ခဲ့​ပါသည်။

ဘာသာြပန်သည့်​ က​ေလာင်များ​သည် အလွန် versatile ြဖစ်ရပါသည်။ ကဗျာဘာသာြပန်လျှင် ကဗျာဆံမှ၊ ြပဇာတ်ဘာသာ ြပန်လျှင် ြပဇာတ်ဆံမှ၊ သတင်း​ဘာသာြပန်လျှင် Journalese, not literary ၊ မိန့်​ခွန်း​ဘာသာြပန်လျှင် အာဝဇ္ဇန်း​၊ ြမန်မာ့​ဆိုရှယ်လစ် လမ်း​စဉ် ဘာသာြပန်လျှင် တိတိကျကျ၊ technical terms ဘာသာြပန်လျှင် technical terms အချင်း​ချင်း​ ရှာရပါမည်။ မရှိမှသာ ဘာသာ ြပန်လျှင် ြပန်၊ နာမသတ်နည်း​ လိုက်လိုလိုက်၊ ဥပမာ - pennant ဆိုသည့်​ စကား​သည် အလံလည်း​ ြဖစ်နိုင်ပါသည်။ တံခွန်ဆိုလည်း​ ဟုတ်ပါ၏။ ြကက်လျှာဆိုလည်း​ မမှား​ပါ။ ကုက္ကလံလည်း​ ြဖစ်နိုင်သည်ပင်။ ဆီ​ေလျာ်ရာကို ရှာရပါမည်။ အဘိဓာန်ကိုြကည့်​ပါ။ သို့​​ေသာ်လည်း​ သိပ်အား​ကိုး​၍ မြဖစ်ပါ။

ယခု ကျွန်​ေတာ်​ေြပာမည့်​သာ ​ေြပာ​ေနပါသည်။ ဘာသာြပန်နည်း​ နိသျည်း​စာ​ေစာင် ​ေရး​ပါဆိုလျှင် ကျွန်​ေတာ်မ​ေရး​တတ်ပါ။ ယခုအချိန်အထိ ဘာသာြပန် အမျိုး​မျိုး​ကို လက်​ေတွ့​လုပ်​ေန​ေသာ်လည်း​ လုပ်သာလုပ်တတ်ပါသည်။ ဘယ်လိုလုပ်ရမည်ဟု ပံု​ေသကား​ချ မ​ေြပာတတ်ပါ။ ြပင်​ေပး​ရမည်ဆိုလျှင် ြပင်တတ်ပါသည်။
အထူး​သြဖင့်​ စကား​ပံုများ​ကို ဘာသာမြပန်ဘဲ တိုက်ဆိုင်သည့်​ စကား​ပံုကို ရှာသည်မှာ အ​ေကာင်း​ဆံုး​ ြဖစ်ပါသည်။ ဥပမာ Make hay while the sun shines ကို " ​ေနပူတုန်း​ ြမက်​ေြခာက်လှန်း​ပါ " ဆိုမည့်​အစား​ " လသာတုန်း​ ဗိုင်း​ငင် " ဆိုလျှင် သာြပီး​ မနီး​ကပ်ပါလား​။ တခုက ​ေန။ တခုက ြမက်လှန်း​။ တခုက ချည်ငင်။ ကိစ္စမရှိပါ။ သူ့​ဟာနှင့်​သူ အံကိုက်​ေနပါသည်။
အဂင်္လိပ်စကား​​ေြပသို့​ ြပန်ဆိုြခင်း​ဟူသည် နယ်ကျယ်လှပါသည်။ ဘယ်ဘာသာမှ ဘယ်ဘာသာသို့​ပဲြဖစ်ြဖစ်၊ ဘာသာြပန် သမိုင်း​မှာ ​ေလး​စား​ထိုက်ဆံုး​ပုဂ္ဂိုလ်၊ ချီး​ကျူး​ထိုက်ဆံုး​ပုဂ္ဂိုလ် တ​ေယာက်ရှိပါသည်။ သူ့​အမည်မှာ John Tyndale ြဖစ်ပါသည်။ သူသည် ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၅၂၃ ခုနှစ်မှစ၍ ခရစ်ယာန် သမ္မာကျမ်း​စာကို ဘာသာြပန်ပါသည်။ ၁၄ ရာစုနှစ်ကတည်း​က C. Wyclif ၏ ညွှန်ြကား​ချက်အရ သမ္မာကျမ်း​စာကို ဘာသာြပန်စ ြပုြက​ေသာ်လည်း​ အဂင်္လိပ်ဘာသာြပန် သမ္မာကျမ်း​စာသည် John Tyndale ၏ ဘာသာြပန်ချက်​ေပါ် မူတည်ပါသည်။ သူ့​လက်ရာနှင့်​ သူ့​စွန့်​စား​မှုသည် ဘာသာြပန် မှတ်တိုင်ြကီး​တခု ြဖစ်ပါသည်။ သူ့​​ေခတ်တုန်း​က ဆိုလျှင် ဘာသာြပန် စာ​ေပကို အား​​ေပး​သည့်​​ေခတ် မဟုတ်​ေသး​ပါ။ ယခုလို အသက်ဆံဖျား​ ပုန်း​လျှိုး​ကွယ်လျှိုး​ ြပန်ြကရသည့်​ ​ေခတ်ြဖစ် ပါသည်။ အထူး​သြဖင့်​ ဘာသာ​ေရး​မှာ ဘုရင်ကအစ အယူသည်း​လှသည့်​ ၁၆ ရာစုနှစ် ​ေခတ်အခါမှာ မည်မျှ အန္တရာယ် ြကီး​သနည်း​ ဆိုလျှင် Tyndale သည် သူ့​နိုင်ငံ အဂင်္လန်ြပည်၌ ဆက်​ေနလျှင် သူ၏ မွန်ြမတ်သည့်​ သမ္မာကျမ်း​စာ ဘာသာြပန်မှုြဖင့်​ ရာဇဝတ်သင့်​မှာ ဧကမုချ ြဖစ်သည်။ ထို့​​ေြကာင့်​ လုပ်ငန်း​လက်စနှင့်​ အဂင်္လန်မှ​ေနြပီး​ ဂျာမနီကို ​ေြပး​ရရှာပါသည်။ Cologne ြမို့​၌စတဲချြပီး​ ဆက်လက် ဘာသာြပန်​ေနရာမှ ရာဇဝတ်​ေဘး​က လိုက်လာြပန်သည့်​အတွက် Cologne ြမို့​မှတဆင့်​ Worms ြမို့​ကို ​ေြပး​ရြပန်ပါသည်။ Worms ြမို့​ မှာလည်း​ မြကာလှပါ။ ဖမ်း​မည်ဆီး​မည်နှင့်​ ြခိမ်း​​ေချာက်ခံရသည့်​အတွက် ဂျာမနီြပည်က ထွက်ြပီး​ ဘယ်လဂျီယံြပည် Antwerp ြမို့​မှာ ပုန်း​​ေရှာင်ယင်း​ နှစ်ရှည်လများ​ ြကိုး​စား​ချက်​ေြကာင့်​ သူ၏ ဘာသာြပန် တချို့​တဝက်ကို စက်တင် ပံုနှိပ်ြဖစ်ခဲ့​ပါသည်။ သို့​​ေသာ်လည်း​ သူ၏ ဘာသာြပန် စာမူြကီး​ကို လက်စသတ် မသွား​ရရှာပါ။ ၁၅၃၅ ခုနှစ်မှာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူတိမ်း​ပါး​မှုနှင့်​ ​ေသဒဏ်အြပစ်​ေပး​ ခံသွား​ ရပါသည်။ အသက်​ေပး​ြပီး​ ဘာသာြပန်သည့်​ အာဇာနည်ြကီး​ ြဖစ်ပါသည်။ သူ့​လက်ရာကို ခု​ေခတ်လူတို့​ ဆံုး​ြဖတ်ပံုက -
" With the exception of Sir Thoms Molory ( the author of Morte D' Arthur ) and Tyndale, and perphaps Miles Coverdale, there are no writers of English whose names are worthy of being singled out during the 15th and early 16th century "
Miles Coverdale ဆိုသူက Tyndale ၏စာမူကို ဆက်လက် ြပီး​ဆံုး​ခန်း​တိုင် ဘာသာြပန်သွား​သည့်​ ပုဂ္ဂိုလ် ြဖစ်ပါသည်။ သမ္မာကျမ်း​စာ ဘာသာြပန်ြခင်း​သည် ​ေယဘုယျအား​ြဖင့်​ စကား​​ေြပဆို​ေပမည့်​ ကဗျာဆံသည့်​ အပိုဒ်​ေတွ အများ​ြကီး​ပါ​ေန​ေြကာင်း​ သတိ ြပုရပါလိမ့်​မည်။ Sermon on the Mount ဆိုလျှင် ကဗျာြကီး​တပုဒ် ြဖစ်ပါသည်။ ​ေနာက်ြပီး​ ြကည့်​ပါဦး​။ " Consider the lillies of the field. They toil not, neither do they spin. Yet Solomon in all his glory is not arrayed like one of these " တဲ့​။
​ေနာက်၊ မခွဲနိုင် မခွာရက်​ေသာ Ruth က Naomi ကို​ေြပာပံုမှာ Wher thou goest I will go, where thou lodgeth I will lodge, thy people shall be my people, thy god my god တဲ့​။ ဤသည်မှာ poetic prose ြဖစ်ပါသည်။ ကဗျာဆံ​ေသာ စကား​​ေြပဟု ​ေခါ်ရမည်လား​ မ​ေြပာတတ်ပါ။

ထို့​​ေြကာင့်​ စကား​​ေြပ ဘာသာြပန်ရာ၌ သမ္မာကျမ်း​စာ ဘာသာြပန်ြခင်း​ကို ဦး​စား​​ေပး​ မ​ေြပာ၍မြဖစ်နိုင်ပါ။ စကား​​ေြပ ဘာသာြပန် သူတို့​အဖို့​ များ​စွာ အ​ေထာက်အကူ ရနိုင်မည့်​ ဘာသာြပန်နည်း​ စည်း​ကမ်း​များ​ကို အခန်း​ကဏ္ဍတခု အ​ေနနှင့်​ ြပုစုထား​ သည်မှာလည်း​ Eugene A. Nida ​ေရး​သည့်​ Bible Translating ​ေခါ်စာအုပ်မှာ ရှိပါသည်။ စာမျက်နှာ​ေပါင်း​ နှစ်ဆယ်ရှိပါသည်။ စကား​​ေြပ ဘာသာြပန်သူများ​အား​ ဤစာအုပ်ကိုပဲ ညွှန်း​လိုက်ပါရ​ေစ။ ယခုစာတန်း​ကို ​ေရး​​ေနစဉ်မှာ မင်း​သု၀ဏ်က ​ေကျး​ဇူး​ြပု၍ ကျွန်​ေတာ် ဖတ်ရပါသည်။ ဤစာအုပ်ထဲမှာ ထုတ်နှုတ်ြပီး​ ြမန်မာလိုတဆင့်​ ​ေဖာက်သည်ချ​ေနလျှင် ကျွန်​ေတာ့်​စာတန်း​ အလွန်ရှည်လျား​သွား​ ပါလိမ့်​မည်။
အဂင်္လိပ်ကဗျာ ဘာသာြပန်ကဏ္ဍမှာလည်း​ မှတ်တိုင်တခု ရှိပါ​ေသး​သည်။ ဤမှတ်တိုင်ကိုကား​ လူသိများ​ပါသည်။ Chapman's translation of Homer ြဖစ်ပါသည်။ ြမန်မာလို Epic ကို မဟာကဗျာြကီး​ဟု ဆိုြကပါစို့​။ ကျွန်​ေတာ်တို့​ အ​ေရှ့​ကမ္ဘာမှာ မဟာဘာရတနှင့်​ ရာမယဏဆိုသည့်​ မဟာကဗျာြကီး​များ​၊ အ​ေနာက်ကမ္ဘာမှာ Iliad နှင့်​ Odyssey က ြပန်ြပီး​သည့်​အခါ ကဗျာစာဆို John Keats က ချီး​ကျူး​​ေရး​သား​သည့်​ ဆွန်း​နက်ကဗျာမှာလည်း​ ကမ္ဘာ​ေကျာ် ကဗျာတပုဒ် ြဖစ်ပါသည်။

ON FIST LOOKING INTO CHAPMAN'S HOMER
Much have I travell'd in the realms of gold,
And many goodly states and kingdoms seen;
Round many western islands have I been
Which bards in fealty to Apollo hold.
Oft of one wide expanse had I been told
That deep brow'd Homer ruled as his demense;
Yet did I never breathe its pure serene
Till I heard Chapman speak out loud and bold;
Then felt I like some watcher of the skies
When a new planet swims into his ken;
Or like stout Cortez, when with eagle eyes
He stared at the Pacific - and all his men
Looked at each other with a wild surmise -
Silent, upon a peak in Darien.
Christopher Columbus
​ေခတ်တုန်း​က ဥ​ေရာပတိုက်သား​တို့​သည် ​ေြမထဲပင်လယ်မှ​ေနြပီး​လျှင် အတ္တလန်တိတ် သမုဒ္ဒရာကို စွန့်​စွန့်​စား​စား​ ထွက်ခွာခါစ သ​ေဘင်္ာနှင့်​ ကမ္ဘာကို တပတ်မပတ်မိ​ေသး​ပါ။ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာကို စပိန်​ေရတပ်၏ဗိုလ် Cortez ​ေခတ်ကျမှ ြမင်ဘူး​ြက ပါသည်။ Darien ြပည် ​ေတာင်ထိပ်တခု​ေပါ်မှ ​ေနြပီး​ Cortez ၏ မျက်လံုး​အစံုသည် ဧရာမ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာြကီး​ကို ပထမဆံုး​ အြကိမ် ြမင်ရသကဲ့​သို့​၊ သို့​မဟုတ် နက္ခတ္တ​ေဗဒ ဆရာသည် ​ေကာင်း​ကရှု​ေနစဉ် ြဂိုလ်သစ်တလံုး​ ​ေပါ်ထွက်လာဘိသကဲ့​သို့​ ြဖစ်ပါသည်ဟု ဆိုထား​ပါသည်။ ကျွန်​ေတာ်​ေတာ့​ ဘာသာမြပန်တတ်ပါ။

အဂင်္လိပ် စကား​​ေြပ ဘာသာြပန်တို့​သည် အဂင်္လိပ် လက်​ေအာက်ခံ ြဖစ်ခဲ့​သည့်​ တိုင်း​ြပည်များ​မှ အဂင်္လိပ်ဘာသာ တခုတည်း​ တတ်ကျွမ်း​ြပီး​ တြခား​ဥ​ေရာပ ဘာသာ​ေတွ မတတ်သည့်​ပုဂ္ဂိုလ်များ​အဖို့​ အလွန်အသံုး​ဝင်ပါသည်။ ဝိဇ္ဇာပညာရပ်၊ သိပ္ပံ ပညာရပ်၊ စာပ​ေဒသာ၊ ဝတ္ထု၊ ​ေဆာင်း​ပါး​စာနု၊ စာယဉ်မက ဂရိနှင့်​ လက်တင်စာ​ေပ၊ ​ေဇာ်ဂျီ၏ ပ​ေလး​တိုး​နိဒါန်း​အထိ ကျယ်ြပန့်​သည့်​ စား​ကျက်ြကီး​မှာ ကျွန်​ေတာ်တို့​ ကျက်စား​နိုင်ခဲ့​ပါသည်။ ြပင်သစ်စာ​ေပမှ Balzac, Maupassant, Gautier, Roussou, Voltaire စသည့်​ စာ​ေရး​ဆရာြကီး​တို့​၏ လက်ရာများ​၊ ဂျာမန်စာ​ေပမှ Goethe, Schiller, Lessing, Thomas Mann, Max Muller စသူတို့​၊ ရုရှစာ​ေပမှ Tolstoy, Turgenev, Pushkin, Chekov, Gorky စသူတို့​၊ စပိန်စာ​ေပမှ Mendoza, Cervantes, Manuel စသူတို့​၏ မဆံုး​နိုင် ဂမုန်း​ခိုင်၊ ဧရာမစာ​ေပ စား​ကျက်ြကီး​မှာ ကျွန်​ေတာ်တို့​ ကျက်စား​နိုင်ပါသည်။

ဤစား​ကျက်ြကီး​မှာ ကျက်စား​​ေလ​ေလ၊ ကမ္ဘာ့​အဆင့်​အတန်း​ကို ရိပ်စား​မိ​ေလ​ေလ၊ ကိုယ့်​အဆင့်​အတန်း​ကို တိုး​ြမှင့်​ချင် ​ေလ​ေလြဖင့်​ ကမ္ဘာ့​စံချိန်ကို ြမင်​ေယာင်လာပါသည်။ ဤ " ဘုဥ္ဇာဟိ " စား​ကျက်ြကီး​ ရှိ​ေနပါလျက်နှင့်​ ကျက်မစား​ပဲ၊ ​ေရတွင်း​ထဲက ဖား​သူငယ်လို မိမိ၏ နယ်ကျဉ်း​ကျဉ်း​​ေလး​မှာ တင်း​တိမ်​ေနလျှင်ြဖင့်​ စံချိန်မြမင့်​နိုင်ပါ။ မိမိဝါသနာအ​ေလျာက် ြကိုက်နှစ်သက်ရာ လှည့်​လည် ကျက်စား​နိုင်သည့်​ ဤစား​ကျက်ြကီး​ ရှိ​ေနြပီ ြဖစ်သည့်​အတွက် အား​မနာတမ်း​ ကျက်စား​ြကဘို့​ တိုက်တွန်း​လိုပါသည်။

နိဂံုး​မချုပ်မီ ကျွန်​ေတာ်၏ ဘာသာြပန်က​ေလာင် အထိန်း​ရခက်ပံုကို စကား​​ေြပပိုင်း​မှ နမူနာ ြပချင်ပါ​ေသး​သည်။ ဦး​လှ၏ လီဆူပံုြပင်မှ " မ​ေသ​ေဆး​ " ( Water of Immortality ) ကို ဘာသာြပန်စဉ် ပံုြပင်မှာ ပါသည်က " ​ေလာကြကီး​မှာ မ​ေသပဲ ဒီလို​ေနရတာ အလကား​ပဲ။ ဟိုလဲမ​ေရာက်၊ ဒီလဲမ​ေရာက်နဲ့​။ လူသတ္တဝါ​ေလး​ အြဖစ်နဲ့​ ​ေငါင်း​စင်း​စင်း​ ြဖစ်​ေနတာ ဆံုး​ရံှုး​တာပဲ၊ ​ေသတာဟာ တကယ်​ေတာ့​ ​ေြကာက်စရာမဟုတ်၊ ​ေသြခင်း​ဆိုတာ ​ေလှကား​ပဲ။ လမ်း​ဆံု လမ်း​ခွပဲ။ အ​ေကာင်း​ဘက်ကိုလဲ သွား​နိုင်တယ်။ မ​ေကာင်း​တဲ့​ ဘက်ကိုလဲ သွား​နိုင်တယ်။ အ​ေပါ်ကိုလဲ တက်နိုင်တယ်။ ​ေအာက်ကိုလဲ ဆင်း​နိုင်တယ်။ မ​ေသခဲ့​ယင်၊ ဒီသ​ေဘာ​ေတွ မရှိ​ေတာ့​ဘူး​။ ​ေလာကြကီး​မှာ လူ​ေတွ ​ေမွး​လာတာ​ေတွ၊ ​ေသသွား​တာ​ေတွကို ြကည့်​ြပီး​ ​ေနရတဲ့​ အလုပ်ဟာ အလကား​ အလုပ်ပါကလား​လို့​ ဘုရင်ြကီး​က ​ေတွး​ြပီး​ ​ေသချင်လာတယ်။ ဒါ​ေပမဲ့​ ဘာမှမတတ်နိုင်ဘူး​။ အတတ်ဆန်း​လို့​ မ​ေသတဲ့​ လူြဖစ်​ေနြပီ " ဟု ​ေရး​သား​ထား​ပါသည်။
​ေလာကအြမင် ​ေတာ်​ေတာ်ပါသည့်​ ရိုး​ရာပံုြပင်က​ေလး​ ြဖစ်ပါသည်။ သူ့​ကို အဂင်္လိပ်လို ြပန်လိုက်ရာတွင် တမျိုး​ြဖစ်လာ ပါသည်။ " ဟိုလဲမ​ေရာက်၊ ဒီလဲမ​ေရာက် " ဆိုသည့်​စကား​ကို ဟာသသွင်း​ြပီး​ ချဲ့​ထွင်ပံုမှာ -
" ဟိုမ​ေရာက် သည်မ​ေရာက် " ကို It led nowhere နှင့်​ မ​ေကျနပ်နိုင်​ေသး​ပါ။ ရွှန်း​လိုက်ချင် ပါ​ေသး​သည်။
It was eternal now-here." nowhere " နှင့်​ " Now here " သည် စာလံုး​ချင်း​ အတူတူ ြဖစ်ပါသည်။ N-O-W-H-E-R-E ကို No မှာမြဖတ်ပဲ Now မှာြဖတ်လိုက်၍ where သည် here ြဖစ်သွား​ပါသည်။ ထို့​​ေြကာင့်​ philosophy of ISISM ကို ြဖည့်​ထည့်​ရပါသည်။ Immortality led nowhere. It was eternal now here, "now" and "here" eternal. Is Alas, immortality was that thing, which made life itselg meaningless. What a terrible bore watching from the side, the well ordered procession of births and deaths, out of the swim, like a nonparticipator in this meaningful process of nature. He was weary unto death and longed to die. Curse his own arrangement, he could not die.
ဤသည်မှာ သက်သက်ဘာသာြပန် က​ေလာင်​ေဆာ့​ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ ဘုရင်ြကီး​လည်း​ မ​ေသ​ေဆး​ကို ​ေြဖနိုင်သည့်​ အ​ေြဖဆိုး​ Antidote to immortality အရှာထွက်ရပါ​ေတာ့​သည်။
စကား​​ေြပဘာသာြပန်ယင်း​ ဟာသသွင်း​သည့်​​ေနရာမှာ သွင်း​ရ​ေစကာမူ ဟာသ​ေဖျာက်သင့်​သည့်​ ​ေနရာမှာ ​ေဖျာက်ရပါ ​ေသး​သည်။ ​ေသာ်တာ​ေဆွ​ေရး​သည့်​ " ဘာသာ​ေရး​နဲ့​ဓနရှင်ဝါဒ " ( Buddhism and Capitalism ) ကိုြပန်ဆိုသည့်​အခါမှာ မူရင်း​အတိုင်း​ ြပန်၍ မြဖစ်သည်ကို ​ေတွ့​ရပါသည်။ အ​ေြကာင်း​အရာက အလွန်တရာ နာကျည်း​စရာ​ေကာင်း​သည့်​ ကျွန်​ေတာ်တို့​ ​ေတာင်သူလယ်သမား​ များ​အ​ေပါ် ချစ်တီး​များ​က ရက်ရက်စက်စက် မတရား​ ​ေသွး​စုတ်၍ နယ်လံုး​လွတ် ဆင်း​ရဲတွင်း​နက်၊ ​ေြကွး​လည်ပင်း​ခိုက်၊ ​ေမျှာ်လင့်​ချက် ကမ်း​ကုသည့်​ ဒုက္ခဇာတ်ြကီး​ ြဖစ်ပါသည်။ ကျွန်​ေတာ်လည်း​ ​ေတာသား​ဘဝက လာသူြဖစ်၍ သည်ဒုက္ခဇာတ်ြကီး​ကို မျက်ြမင်ကိုယ်​ေတွ့​မို့​ ​ေဒါမနဿ ြဖစ်ခဲ့​ရပါသည်။ စာ​ေရး​သူကိုယ်တိုင်လည်း​ ​ေရး​ယင်း​ မျက်ရည်ကျသည်ဟု သိရပါသည်။ သို့​​ေပမင့်​ ဟာသဝတ္ထု​ေရး​သည့်​ ဝသီက မကုန်​ေသး​သည့်​အတွက် အရွန်း​အ​ေသာ့​က​ေလး​များ​၊ ​ေနာက်ပိုး​ခန်း​က​ေလး​များ​ မဆီမဆိုင် ပါဝင်​ေနပါသည်။ ဝတ္ထုဖွဲ့​ပု့​မှာကို ထိခိုက်ပါသည်။ သို့​ြဖစ်၍ ​ေလး​ပင်သည့်​ အ​ေြကာင်း​အရာကို ​ေလး​ပင်သည့်​ အမူအရာနှင့်​ ဘာသာြပန်ရပါသည်။ မျဉ်း​​ေဘာင်အတွင်း​က​ေနြပီး​ ​ေအာက်ပါအတိုင်း​ ြကိုတင် ​ေတာင်း​ပန်ရပါသည်။ " This story has been chosen as the most important and ' telling ' vignette of the Burma scene. Written in a period of translation from humorous writing to serious writing his old habits still lingered, Levity still obrtuded on serious statement. The translator apologises for the liverties taken in the reorganisaion of the story for a wider public."
စကား​​ေြပ ဘာသာြပန်ခဲ့​သည့်​ ဝတ္ထု​ေတွထဲမှာ ခုတင်က တင်ြပသည် ​ေသာ်တာ​ေဆွ၏ ဝတ္ထုနှင့်​ လူထုဦး​လှ၏ " စစ်ြပီး​စ၊ ​ေထာင်တံခါး​၀ " ဝတ္ထုအချို့​ကို ပရိသတ်များ​ သိရ​ေအာင် ဘာသာြပန် ြဖစ်သြဖင့်​ ကျွန်​ေတာ့်​အဖို့​ အလွန်​ေကျနပ် အား​ရမိပါသည်။ ​ေတာင်ူလယ်သမား​တို့​၏ ရန်သူချစ်တီး​နှင့်​ အား​နွဲ့​သည့်​ မိန်း​က​ေလး​များ​ကို ရက်ရက်စက်စက် ဖျက်ဆီး​ ပိုက်ဆံရှာခိုင်း​သည့်​ ​ေခါင်း​​ေတွကို ငယ်စဉ်ကပင် အခဲမ​ေကျ ြဖစ်ခဲ့​ရသြဖင့်​ သင်း​တို့​၏ ယုတ်ကန်း​မှု​ေတွကို ပိုမိုကျယ်ြပန့်​​ေအာင် ​ေဖာ်ထုတ်လိုက်ရသည့်​ အတွက် ရာဇဝင်​ေြကွး​ ​ေကျသည်ဟု အား​ရမိပါသည်။

ြမန်မာစကား​တွင် Usage အရ စကား​​ေလး​ငါး​လံုး​နှင့်​ ​ေလး​နက်သည် အဓိပ္ပါယ်​ေဆာင်သွား​ချက်မျိုး​ အ​ေတာ်များ​များ​ ရှိပါသည်။ ဥပမာ " စစ်ြပီး​စ ​ေထာင်တံခါး​၀ " ထဲမှ " အ​ေမ့​အတွက် " ဝတ္ထုထဲမှာ " ​ေရစုန်​ေမျှာရှာြပီ " ဆိုသည့်​စကား​စု ဆိုြကပါစို့​။ ဦး​လှ ​ေရး​ထား​သည်က " အ​ေမ ခိုင်း​ချင်တာသာ ခိုင်း​ပါ​ေတာ့​ " ဟု တခါမှ မြမင်ဘူး​သည့်​ အ​ေမကို ပံုအပ်လိုက်ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ မူမူ၏ ဘဝဇာတ်လမ်း​က​ေတာ့​ ​ေရစုန်မှာ ​ေမျှာပါ​ေနသည့်​ မိန်း​က​ေလး​တ​ေယာက် ြဖစ်​ေနပါြပီတဲ့​။ ​ေရစုန်​ေမျှာသည့်​ ရူပက အလကင်္ာသည် ြမန်မာဘာသာ ​ေြပာသည့်​ လူတိုင်း​လိုလို သိြပီး​သား​ ြဖစ်ပါသည်။ ဦး​လှ အတွက် သည်စကား​နှင့်​ပင် ြပည့်​စံု​ေနပါြပီ။ အဂင်္လိပ်ဘာသာ မှာကား​ driftwood ရှိပါသည်။ flotsan and jetsam ဆိုတာရှိပါသည်။ ဘဝဆံုး​သည့်​ အဓိပ္ပါယ်ကို ​ေရာက်​ေအာင် မပို့​နိုင်ြကပါ။ ထို့​​ေြကာင့်​ " ​ေရစုန်​ေမျှာ " စကား​လံုး​ အနည်း​ငယ်ကို အကျယ်တဝင့်​ ရူပကချဲ့​ြပီး​ ဘာသာြပန်ရပါသည်။
" Thus, on the broad stream of life, was another piece of driftwood set a drift with the current whithersoever it flowed, at the mercy of winds and waves, rapids and whirlpools, down, down to the shoreless sea."
သည်လိုမှ ​ေလး​နက်သည်။ အဓိပ္ပါယ်လည်း​ ြပည့်​စံုသည်။ ကရုဏာရသလည်း​ ပါသည်။ သည်တွင် မက​ေသး​ပါ။ သည်စနက်က ဆက်ြပီး​ ဝတ္ထု၏ နိဂံုး​ကမ္ပတ်မှာ အင်မတန် ထိ​ေရာက်ြပန်ပါသည်။
( Sad to record, the drift-wood Mu Mu could not sprout sail or paddle to go against the current, which swirled round her the more violently as she got into deeper waters, till, in the vicious whirlpool of brothel, sick-bed and jail, syphillis claimed her.)
​ေနာက်တချက်မှာ မူရင်း​စာ၌ မြပည့်​စံုသည့်​ အချက်က​ေလး​များ​ကို ​ေတွ့​ရတတ်ပါ​ေသး​သည်။ ဥပမာ ြပရမည်ဆိုလျှင် ဤစာအုပ်ထဲမှာပင် Jonah Aramon ဝတ္ထုထဲမှ Ariyampa ​ေခါ် ကုလား​လူရိုး​လူ​ေကာင်း​ တ​ေယာက်သည် ဂျပန်​ေတွကို ြပန်ချြပီး​ ထွက်​ေြပး​လွတ်​ေြမာက် သွား​ရာက နှစ်​ေတွလ​ေတွ ြကာ​ေညာင်း​ခါမှ ရွာကို ြပန်​ေရာက်လာပါသည်။ တရွာလံုး​ ြပုတ်ြပုတ်ြပုန်း​​ေအာင် ဂျပန်များ​က ရက်စက်ြကမ်း​ြကုတ်စွာ ​ေြမလှန်ဖျက်ဆီး​ သွား​ခဲ့​သည်မှာ ရွာမရှိ​ေတာ့​ဘဲ တဲက​ေလး​များ​၏ တည်​ေနရာများ​သာ ကျန်ရစ်ပါသည်။ သည်ရွာက​ေလး​ ခံစား​သွား​ရသည့်​ ြကမ္မာဆိုး​မျိုး​ အလား​တူ ခံစား​ရသည့်​ ြမို့​ရွာ​ေတွ ဗမာြပည်တွင် အများ​ြကီး​ ရှိပါသည်။ မှတ်တမ်း​တင် မခံြကရရှာပါ။ Czechoslovakia မှာဆိုလျှင် ကျွန်​ေတာ်တို့​ ​ေရာက်သွား​စဉ်က Lidice ဆိုသည့်​ ရွာက​ေလး​ကို ဂျာမန်နာဇီများ​က ​ေြမလှန်ဖျက်ဆီး​သွား​ပံုကို ကမ္ဘာအား​ သိ​ေစရံုမက အမှတ်တရ မှတ်တမ်း​တင်ြကပါသည်။ ကမ္ဘာ​ေြက​ေသာ်လည်း​ ဥဒါန်း​မ​ေြကနိုင်မည့်​ အမှတ်တရ ဗိမာန်ြကီး​ တည်​ေဆာက်ထား​ြပီး​ ရွာသူရွာသား​များ​၏ ဓာတ်ပံုများ​၊ စိတ်ထိခိုက်စရာများ​ ြဖစ်သည့်​ ပစ္စည်း​ပစ္စယများ​ကို ထိန်း​သိမ်း​ြပသ ထား​ပါသည်။ Lidice ဆိုသည့်​ ဓား​စာခံရွာအမည်မှာ ကမ္ဘာသိ ြဖစ်သွား​ရပါသည်။ မူရင်း​ဝတ္ထုမှာ စစ်​ေတာင်း​ြမစ်နား​မှ ရွာက​ေလး​တရွာဟုသာ ဆိုထား​ပါသည်။ ရွာနာမည်ပင် မပါပါ။ ထိုအ​ေြကာင်း​ကို ကမ္ဘာသံုး​ အဂင်္လိပ်ဘာသာသို့​ ြပန်ဆိုသည့်​အခါမှာ သည်အတိုင်း​ထား​၍ မြဖစ်​ေတာ့​ပါ။ ကမ္ဘာသိ Lidice ရွာနာမည်နှင့်​ တင်စား​ရပါ​ေတာ့​မည်။ ထို့​​ေြကာင့်​ ဘာသာြပန်မှာ ြဖည့်​စွက်​ေပး​ရပါသည်။
" Back he went to his beloved little village to find it razed to the ground. He could not even trace which homestead stood where on the scorched earth - one of Burma's many unknown and unmourned little Lidices. Overwhelmed with sorrow he slowly retreated from the scene of desolation."
ကမ္ဘာသံုး​ ဘာသာသို့​ ြပန်ဆိုသူသည် ကမ္ဘာ့​ဗဟုသုတ ြကွယ်ဝလျှင် ပို၍ပင်​ေကာင်း​ပါသည်။ နမူနာတင်ြပစရာ အများ​အြပား​ ရှိြငား​​ေသာ်လည်း​ သည်မျှနှင့်​ပင် သင့်​​ေလာက်ပါြပီ။ နိဂံုး​ချုပ်အ​ေနနှင့်​ ကျွန်​ေတာ်​ေြပာလိုသည်မှာ ဘာသာြပန်လုပ်ငန်း​ ဆိုသည်မှာ သ​ေဘာကိုက အြငင်း​ပွား​ဖွယ် ြဖစ်ပါသည်။ လူဆိုသည်မှာ တဦး​နှင့်​တဦး​ အြမင်ချင်း​ မတူသကဲ့​သို့​ အယူအဆချင်း​၊ အြကိုက်ချင်း​ မတူနိုင်ြကပါ။ ကျွန်​ေတာ့်​အထင် ​ေြပာရလျှင် အြမင်ချင်တူဘို့​၊ အယူအဆချင်း​တူဘို့​ မခဲယဉ်း​​ေသာ်လည်း​ အြကိုက်ချင်း​ တူဘို့​ အ​ေတာ့​ကို ခဲယဉ်း​ပါလိမ့်​မည်။ တဦး​တ​ေယာက်တည်း​ပင်လျှင် ငယ်စဉ်ဗဟုသုတ မြကွယ်၀​ေသး​သည့်​ အချိန်က ြကိုက်နှစ်သက် ခဲ့​သည့်​ စကား​လံုး​ပင် ြဖစ်လင့်​ကစား​၊ အသက်အရွယ် ြကီး​ရင့်​၍ အသိဉာဏ် ရင့်​ကျက်လာသည့်​ အခါကျလျှင် ြကိုက်ချင်မှ ြကိုက်​ေပလိမ့်​မည်။ ကျွန်​ေတာ်ဆိုလျှင် လွန်ခဲ့​သည့်​နှစ်​ေပါင်း​ သံုး​​ေလး​ဆယ်အချိန်က ဘာသာြပန်ခဲ့​သည့်​ စာ​ေတွကို ခုထက်တိုင် ြပင်တုန်း​ ြဖစ်ပါသည်။ သို့​ြဖစ်၍ ဘာသာြပန်သူများ​သည် တဦး​နှင့်​တဦး​ အြမင်မတူသလို၊ အယူအဆကွဲလျှင် ကွဲသလို၊ အ​ေတွး​အ​ေခါ် Mental association of ideas ချင်း​မတူ၊ မတူသလို၊ Denham ၏ မှတ်သား​ဘွယ်စကား​အရ Translation is intertraffic of the minds မူလစာ​ေရး​သူ၏ စိတ်နှင့်​ ြပန်ဆိုသူ၏ စိတ်နှစ်စိတ် အြပန်အလှန် ဆက်သွယ်ြပီး​ သူ့​နည်း​သူ့​ဟန်နှင့်​ ဘာသာြပန်ြကမှာ ြဖစ်ပါသည်။ ကျွန်​ေတာ်​ေတွ့​မိတာ​ေတွ ရှိပါသည်။ အချို့​​ေသာ ကဗျာဘာသာြပန်၊ စကား​​ေြပဘာသာြပန် စသည်တို့​ကို ဖတ်ယင်း​ ကျွန်​ေတာ့်​စိတ်၌ " ငါသာဆိုလျှင် သည်​ေနရာမှာ သည်လိုြပန်မည်။ သည်စကား​လံုး​ကိုသံုး​မည် " စသြဖင့်​ စိတ်ထဲတွင် ​ေတွး​​ေတာမိပါသည်။ သူြပန်ထား​ပံု မှား​​ေနပါသည်ဟူ၍ ကျွန်​ေတာ် ဘယ်​ေတာ့​မှမဆိုမိပါ။ တက်တက်စင် လွဲ​ေနတာမျိုး​ဆိုလျှင် ​ေထာက်ြပရပါမည်။ ြမန်မဘာသာကို နှံ့​စပ်​ေအာင် မကျွမ်း​ကျင်၍ ​ေသာ်လည်း​​ေကာင်း​၊ ပညာဗဟုသုတ မြကွယ်၀​ေသး​၍ ​ေသာ်လည်း​​ေကာင်း​၊ မှား​ြကသည့်​ကိစ္စမျိုး​ကို ပညာ​ေပး​သည့်​ သ​ေဘာနှင့်​ ​ေထာက်ြပမိပါသည်။ သည်ကလွဲလျှင် လွတ်လပ်စွာ ြကိုး​ပမ်း​ြကပါ​ေစဟူ၍ ​ေစတနာ​ေရှ့​ထား​ရပါသည်။ " သူတပါး​ မျက်​ေချး​သာြမင်တယ်၊ ကိုယ့်​မျက်​ေချး​​ေတာ့​ ကိုယ်မြမင်ဘူး​ " ဆိုသည့်​ စကား​သည် သ​ေဘာအတိုင်း​ လည်း​​ေကာင်း​၊ ဥပစာအရ လည်း​​ေကာင်း​ အလွန်မှန်ပါသည်။ ထို့​​ေြကာင့်​ ဘာသာြပန်သူများ​အား​လံုး​၊ အား​လံုး​ သ​ေဘာထား​ြကီး​ြကပါ။ ​ေစတနာ ​ေရှ့​ထား​ြကပါ။ ြကိုး​ပမ်း​ြကယင်း​ ယိုင်း​ပင်း​ကူညီြကပါဟု တိုက်တွန်း​ယင်း​ နိဂံုး​ချုပ်ပါသည်။ ။

" Translation is inter - traffic of the Mind "
By Dr. Malcolm Burr

Few arts are so little understood as that of the translator, for in what other is success measured by the suppression of the artist? Yet what task can be more diffcult and more delicate? It is the transfer to the mind of the reader of the translation the same impression that was produced on the native mind by the original text from another man's brain, not only in a different language, but in a different world.
Far more is demanded of the translator than of the author himself. The author needs the mastery of one language only; the translator needs command of two. The author is free to let his fandy wander unrestrained, to build up his own construction and to express it in his own way; the translator is cramped and hampered. He, poor devik, has no freedom of construction and very little of expression. The author may choose his own subject; for the translator the subject is provided. The author is responsible to one public only --- to his readers; the translatro is responsible to two --- to his readers, but first and foremost to the author himself. The author reveals in a blaze of publicity; the translators sinks into oblivion.
In spite of all these diffculties, which are general, these are the diffculties which are special, inherent in each separate ask.
Now what are the duties of the translator? The first, clearly, is to understand his author; for unless he has really mastered his brief, how can he be an advocate before the public which is his court? He must understand more than the mere words the author provides; he must understand his author's mentalily, his inner thoughts and his ultimate object.
To fulfil his duty, the translator must possess pualifications of the highest order, including literary talent approaching, or even epual to, that of the author him-self, and far greater knowledge, with deliacte judgment, not only in the choice of words, but degree of freedom desirable in the rendering.
When he has really understood his author---and it is by no means easy to understand some authors---has duty is to render him accurately his word or his thought, into the language and understanding of his new audience. It is in the fine judgment of the balance between thought and word that lies the whole secret of his craft.
At times it is necessary to explain allusions or expressions that would be incomprehensible to his readers. For instance, in a Siberian fable, when a crazy man rushes through the villag crying frantically.
" God is sowing raspberries ! "
It is not enough to translate the words only. It is necessayr to explain to the English reader that the Siberian peasant knows prefedtly well that wild raspberries are most numerous on burnt ground, that is to say, that the village was threatened by a forest fire. Similarly, the mention of a grove of aspens inf the description of a house of gloom conveys little to the English reader, unless he knows, as does every Russian peasant, that the aspen puivers for shame because it was upon that tree that Judas Iscariot hanged himself. To meet such cases, all that in necessart is to add a few explanatory words, " as everybody knows."
Here is another instane which, of its very nature, is diffcult to understand, and repuires a somewhat elaborate explanation. But it is illuminating. Once in a business document that was submitted to me for examination, the Articles of Association of a company limited by shares, the text stated that the share certificates should glase nadonosioca. That was rendered " should be to the name of the bearer. " Poor man, the translator could not find the English for the very useful Serbo-Croaiang glasiti, for we have none. But to anyone who knew the language there was no doubt whatever abuou the meaning, which was that the share certificates should be bearer warrants, as is customary on the Continent. Na donosioca means " to the bearer ", the nearest we can approach to the exact wording is " should read to the bearer. " It was extremely unfortunate that the poor devil of a translator had dragged in the very word that was excluded by the sense, the world name, for by so doing he actually inverted the meaning of the article, so that the London directors understood it to mean that the company in puestion should use the form of share certificate customary in this country, registered with the name and address of the owner, transferable only by deed. It was a case where the translator's duty was to give the meaning of the sentence, not the exact words. The correct translation was; " The shares shall be in the form of bearer warrants. "
Another duty of the translator is to find a suitable paraphrase for expressions that are untranslatable. For every alnguage has conception peculiar to itself which cannot ve rendered excatly into any foreign tongue, and isn such cases the translator must abandon the words, but yet convey the thought. Try as he will, bhere are many things that cannot even be paraphraseed, especially puns, and inveitably abig proportion of the value is lost. I have regretted never to have had the occasion to read Alice Through Looking Glass in any other language, but I cannot believe that translators could have conveyed more than seventy-five per cent of the original. And how much of Dickens, or Kipling, and of Surtees must have fallen by the wayside?
There are three rules which every translator has to observe. The first is that he shall know throughly well the language from which he is translating, and it is surprising how many otherwise well-infromed people, many publishers, for instance, think this is the only qualification.
The second rule is even more important, for what if the translator is not perfect inf the language into which he is translating? This is generally taken for granted, but it is the most impotrant rule of all. The meaning of an unfamiliar foreign word may be sought in the dictionary, provided that dangerous instrument is used with discrimination and care, but of his own tongue the translator should not feel in doubt. Yet how many writers refer to weasels as " little rodents," and those who confuse vulture to quote the following from a recent issue of the Times Literary Supplement: " herr Emil Ludwig writes to say that the lapses in English, to shich attention was drawn, are the responsibility of the translator."
The thrid rule, without which even a profound knowledge of the two languages involed is unavailing, is this, that the translator must have some knowledge of the subject in question, of the milieu in which the book is cast, of the atmosphere with which it is enveloped, of the phraseology which is part of its technipue. That legal document to which I have alluded was a translation from the Croatian, sworn as accurate by a nortary who did not know the language. The translator was a Croat who had lived eleven years in the United States, where he had learnt, no doubt, good colloquial English, but the very heading betrayed him. He called the document " Fundamental Rules." Now it may be argued that that was the correct rendering of the Croatian words Teme jna Pravila, which is a fact, but that isnot what an Englishman calls that particular kind of cocument. He calls it Atricles of Association. Such a mistake could not have been made by an Englishman with some knowledge of a Croatian, but seems inevitable in the cases of a Croat who knows some English.
Perhaps the most delicate of the duties of the translator, and one ungoverned by any rule, is the choice of degree of freedom, How closely should he adhere to the original text, and how much dare he sacrifice literal rendering for the sake of the atmosphere or clarity of the meaning? It is the old contest between the letter and the spirit, and it is here more than in any other function that the translator has the chance of proving himself an artist. It is so esay to overstep the mark, Vvendensky, for instance, who interpreted Dickens to the Russian reading public, made his Cockneys drink not " gin ", but " vodka ". Greater liberty still was taken by Viskovaty when he translated and to stimulate patriotism, he deliberately put into his hero's mouth the words:
" My Fatherland ! I will sacrifice myself for thee ! "
But it was Diderot who reached the limit of freedom. He is reputed to have read a book on philosophy, closed it, and then written it out in French from memory and called it a translation.
As a reviewer I rarely come across a translation free the taint of sloth, and as a translator I appreciate the diffculties. I know, too, that it is very seldom that there is a word or phrase (except, possibly, a pun) that will not yield its secret to determined research, even if the author be not available to explain it. Recently I found in a translation from the Russian an allusion to an avenue of Karagach. The translator had given it up in despair, and left it untranslated, with at least the decency of putting it in italics. It was clearly a kind of tree, but the shirking of the diffculty made the book mearly useless for the audience to whom it appears to have been addressed, the children of the English - speaking world, none of whom are likely to know any more than the translator that a Karagach is a kind of elm.
Slovenly work is the unforgivable sin, and yet so many translators apparently feel that they are not called upon to make an effort to understand a diffcult word. No man can have universal knowledge, and there is nothing to be ashamed of in ignorance of techni,al expression, even in one's own tonguel It is seldom indeed that a translator's task is so straight forward that it involves no research.
Some years back I read with enjoyment a translation from the German of a book on Mogolia. A distinguished literary authority gave it his blessing in a special introduction, in which he stated that he could not praise the translation too highly as a word jurt. As it was neitheer in inverted commas nor italics,I was obviously expected to understand it, and threw the blame upon my own ignorance, until the context reveal the truth. It meant the portable dwelling of the nomads of Central Asia, familiar to all readers of travel books upon that part of the world in the form in which the Russian have adopted it from the Tartar. yutra. In our English books it is generally spelt yurt, in italics. Evidently the Austrian author had spelt it in the German way, jurt which had so puzzled the translator, who clearly had no knowledge either of Russian or Tartar, that he shirked the difficulty. That was slovenly work, betraying not only his own ignorance but also his sloth for very little research would have made the point clear to him. His style may have beenthe purest English, but he was a bad translator for leaving a difficult word untranslated and deliberately trying to deceive his readers by not indicating that it was a strange and foregin word that was beyond his powers. He made other grave faults, too, which show that he had not the second essential of his craft, a complete knowledge of his own language for he used gazelle, antelope and deer as synonymous terms.
When translators try to be clever they often fall into the pit.
Once Ihad occasion to review a purely literary translation in which there was a whole string of incomprehensible words presumably intended for English. I did not wish to do injustice to what was really a skilled piece of work form from the point of view of pure literature and took great pains to elucidate thes mysterious passage. I found eventually that in order to give a " scientific " aspect to the book the translator has used a dictionary as a source of technical words and not corrected the proof, with incredible results. Dictionaries are seldom accurate in technical expression, and the wrong words were chosen and then distorted beyond recognition. Yet that translation enjoyed a paean of parise at the hands of the critics (save one), who swallowed the gibberish without question.
This is a terrible lesson, for dictionaries are dangerous things that need great caution in use. In the standard Russian dictionary, for instance, the names of plants and animals are almost without exception wrong, and include a mass of provincialisms that would puzzle any reader. I have had to use a Portuguese dictionary in which homonyms and synonyms were given indiscriminately and without explanation. For instance, the word " fine " would have two Portuguese words at least, but without indication which mean thin, i.e. " fine like a thread, " of fat, " fine like a fine woman," as a foreign student of English once expressed it to me.
The culture of Russia is largely based upon translations, and yet many scholarly interpreters of foreign literatures have made serious mistakes owing to ignorance of the milieu. Thus, I have seenthe expression " Many happy returns " put into Russian as " Many happy returns from the other side. " and another translator describes the Speaker of the House of Commons as the man with the loudest voice in the assembly.
Vvedensky made another quaint mistake. Ihave not had the opportunity of collating his translation wit the original, but the meaning is clear enough. He makes a Society hostess ask the footman in the presence of a guest:
" Where is Miss Dombey now ? "
" In the closet, Madam."
" Take us to her."
I suppose the translator was in difficulties wit the modern meaning of the word. I have known well - read Russains whose knowledge of English was based on Shakespeare. They were surprise when I explained to them that the word " Mistress " to-day has two meanings, but neither meant a " respectable married woman."
It is surprising that it should be necessary to remind that, except in cases of emergency, translations, should never be made into a foreign tongue. The translator should inveariably translate into his mother tongue. Even fluent collopuial knowledge of a foreign language. Of the educated people in England how many are qualified to produce a literary work even in their own language? And truly bilingual people are excessively rare.
A rather unexpected danger against which the translator must be on his guard is the fact that in an ordinary publisher's or editor's office there is no one competent to correct his proofs. Solecisms have slipped in my work for which I shall be held responsible by posterity owing to such lack of correction, rendered unavoidable owing to my absence.
In a story of village life in Serbia in the nineteenth century I had used the word rakiya plum brandy, retaining it as a word familiar to all who have read of Balkan countries for the sake of local colour. Unknown to me, this was altered in the published text to " whiskey ". The introduction of the regional Gaelic drink, which has spread to England within my memory, to a remote village community in Serbia of a century ago is worse than anachronism. It is an " anachronism in space."
A similar instance occured in a description from the Russian of a debauch, when, for some reason during my absence, the reader put into the mouth of a young Russian officer the English colloquialism, " Say when ! "
It is contrary to the Russian tradition, for a Russian never says " When ! ", and the implied ideas of restriction and dilution are foreign to his temperament. These two fatal words conveyed ignorance of the milieu, of which I was personally not guilty.
In all difficulties the translator should, of course, consult the obscure points when the author is dead or inaccessible.
But one must not be too critical of the poor translator. His task is extremely hard. He is the target for all the abuse, But the receptacle of little of the praise. The author can always throw the blame upon his interpreter, and who shall be judge between them?
The responsibilities of the translatormay be very great and have consequences that are often quite comical, sometimes grave and far-reaching.
When Bernard Shaw teltgraphed Maxim Gorky comapring his heroes very favourably with the half-demented creatures of the Cherry Orchard, the Russian papers with common accord fell unmercifully upon this new English bourgeois writer, Mr. Ch. Orchard, and it was some time before one journalist more penetrating than the others point out " Cherry Orchard " is the English translation of the title of the well known play " Vishnyevy Sad."
It is not inconceivable that a translator may produce a work of art that is an improvement on the original. Fitzgerald's version of Omar Khayyam springs at once to the mind.
And if you ask me what are the ideal conditions for the work of a translator, I will tell you.
He must know the foreign language really well, but not necessarily perfectly. He must have lived in the country, or in the atmosphere described in the work, and he must know the current technical phraseology. He must be unhurried in his work and be sufficiently remunerated, so that he can devote time to research, without which no translation can be perfect.
Those conditions are essential for the production of good translations.
To make those conditions ideal, what factor is still missing?
The personal friendship of the author, for every translation is, in more of less degree, a collaboration.
The translator is not without his reward. He is not denied the joy of creation. There is an exquisite pleasure in truning out a neat rendering that preserves not only the exact meaning, but the atmosphere and perhaps even the music, of the original.
But the highest reward of all is a spiritual one, for the aoptheosis of the translator is absorption into the Nirvana of Oblivion.

ြမန်မာစကား​​ေြပမှ အဂင်္လိပ်စကား​​ေြပသို့​ ြပန်ဆိုြခင်း​

ပါဝင်​ေဆွး​​ေနွး​သူများ​

၁။ ဦး​ြမင့်​သိန်း​ (MMT)
၂။ ဦး​ဘ​ေသာ် (​ေမာင်​ေသာ်က)
၃။ ဗမိုး​
၄။ သထံုတင်ထွန်း​
၅။ ဦး​သာဘန်း​
၆။ ​ေဇာ်ြမင့်​သိန်း​ (ZMT)
၇။ ​ေဒါက်တာ​ေမာင်ြဖူး​
၈။ ​ေဒါ်ခင်မျိုး​ချစ်
၉။ ဦး​​ေမာင်​ေမာင် (သမာဓိ)
၁၀။ ဦး​လူ​ေဖဝင်း​

ပါဝင်​ေဆွး​​ေနွး​ချက်များ​

၁။ ြမန်မာမှ အဂင်္လိပ်သို့​ ြပန်ဆို​ေသာအခါ အချို့​​ေဝါဟာရများ​ကို တိုက်ရိုက်ြပန်ဆို၍ မရပါ။ အဓိပ္ပါယ်​ေဖာ်သင့်​သည်ကို ​ေဖာ်ရသည်။ သို့​အတွက် အဓိပ္ပါယ်​ေဖာ်လွန်း​လျှင်လည်း​ ရသပျက်နိုင်​ေြကာင်း​ ​ေဆွး​​ေနွး​သည်။

၂။ ြမန်မာမှ အဂင်္လိပ်သို့​ ြပန်ဆိုြခင်း​တွင် နိုင်နင်း​ကျွမ်း​ကျင်သူ အလွန်နည်း​ပါး​​ေနသည်ဟု ​ေဆွး​​ေနွး​သည်။

၃။ ဘာသာြပန်ရာတွင် စာဖတ်သူနား​လည်​ေအာင် အလိုက်သင့်​ြဖည့်​စွက်၍ ​ေရး​သင့်​​ေြကာင်း​ တင်ြပသည်ကို ​ေဆွး​​ေနွး​သူက ​ေထာက်ခံသည်။

၄။ ဂျပ်ဆင်ြမန်မာ အဘိဓာန်ကို ပိုမိုြပည့်​စံ​ေစရန် ြပန်လည်ြပင်ဆင်သင့်​သည်ဟု ​ေဆွး​​ေနွး​သည်။

၅။ တက္ကသိုလ် ြမန်မာအဘိဓာန် ဆက်လက်ထုတ်​ေဝနိုင်​ေရး​ကို ြကိုး​ပမ်း​သင့်​သည်ဟု ​ေဆွး​​ေနွး​သည်။

၆။ ြမန်မာမှ အဂင်္လိပ်သို့​ ြပန်ဆို​ေသာဘာသာြပန် စာ​ေပများ​ကို ြပိုင်ပွဲကျင်း​ပ​ေပး​သင့်​သည်ဟု ​ေဆွး​​ေနွး​သည်။

၇။ ဘာသာြပန်ရာတွင် မူလစာ​ေရး​ဆရာ၏ အာ​ေဘာ်ကိုမိ​ေအာင် ြကိုး​စား​ရသည်။ အထူး​သြဖင့်​ ြမန်မာမှ အဂင်္လိပ်သို့​ ြပန်ဆိုရာတွင် လုပ်သား​ြပည်သူများ​ နား​လည်နိုင်ရန် လွယ်လွယ်ရှင်း​ရှင်း​ ြဖစ်သင့်​သည်ဟု ​ေဆွး​​ေနွး​သည်။

၈။ ဘာသာြပန်မည်ဆို​ေသာ အခါတွင် မူလစာ​ေရး​ဆရာနှင့်​၎င်း​၊ ဇာတ်ကွက်ဇာတ်လမ်း​နှင့်​၎င်း​၊ ​ေနာက်ခံအ​ေြကာင်း​များ​နှင့်​၎င်း​ ရင်း​နှီး​၍ လမိုင်း​ကပ်​ေနသင့်​သည်ဟု ​ေဆွး​​ေနွး​သည်။

၉။ မူရင်း​စာ​ေရး​ဆရာ၏ စာကို ဘာသာြပန်သူသည် အဘယ်မျှ က​ေလာင်ကွန့်​သင့်​သလဲဆို​ေသာ ြပဿနာ၌ ဥပ​ေသဒဟူ၍ ရှိသလား​ဟု ​ေမး​ြမန်း​​ေဆွး​​ေနွး​ရာ ​ေလှနံဓား​ထစ် မရှိနိုင်ဟု ြပန်​ေြဖသည်။