ဘာသာပြန် စာပေ

ြမန်မာနိုင်ငံ​ေရှး​​ေခတ် ဘာသာြပန်သမိုင်း​အချုပ်

(ပုဂံ​ေခတ်အခန်း​)*
( * ြမန်မာနိုင်ငံ​ေရှး​​ေခတ် ဘာသာြပန်သမိုင်း​ အချုပ်ဆို​ေသာ စာတန်း​ကို ၁၉၆၂ ခု၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၆ ရက်​ေန့​တွင် ကျင်း​ပ​ေသာ ြမန်မာနိုင်ငံ သု​ေသသနအသင်း​ နှစ်ပတ်လည် အစည်း​အ​ေဝး​၌ ဦး​ဝန် ဖတ်ြကား​တင်ြပခဲ့​သည်။ ယင်း​စာတန်း​ကို ြမန်မာနိုင်ငံ သု​ေတသန အသင်း​ ဂျာနယ်၊ ၁၉၆၂ ခု၊ ဒီဇင်ဘာလထုတ်၊ အတွဲ ၄၅၊ အပိုင်း​ ၂ နှင့်​ ၊ နိုဝင်ဘာလထုတ် ​ေငွတာရီ မဂ္ဂဇင်း​တို့​တွင် ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ ယခုတင်ြပသည့်​ စာတန်း​မှာ ထိုစာတန်း​၏ တစိတ်ပိုင်း​ကို ဖွင့်​ဆိုြဖည့်​စွက်​ေသာ စာတန်း​ြဖစ်သည်။)

တင်ြပသူ

ဦး​ဝန် (မင်း​သုဝဏ်)

​ေခတ်ြပိုင်​ေကျာက်စာ၊ မင်စာ၊ အုတ်ခွက်စာ အ​ေထာက်အထား​၊ ​ေရှး​​ေဟာင်း​သု​ေတသန ​ေတွ့​ရှိချက် အ​ေထာက်အထား​၊ ဘာသာ​ေဗဒ အ​ေထာက်အထား​၊ ရပ်ရွာအမည်နာမ အ​ေထာက်အထား​၊ လူမျိုး​စု နိှုင်း​ယှဉ်ပညာ အ​ေထာက်အထား​ စ​ေသာ ခိုင်မာ​ေသာ အ​ေထာက်အထား​များ​ အရ ြမန်မာတို့​အ​ေြကာင်း​ကို စတင်​ေတွ့​ရှိရ​ေသာ အခါတွင် ြမန်မာတို့​သည် မိမိတိုချည်း​သက်သက် ​ေနထိုင်​ေန ြကသည်မဟုတ်။ တြခား​လူများ​နှင့်​ ​ေထွး​​ေရာယှက်တင် ဆက်ဆံ​ေပါင်း​သင်း​ ​ေနထိုင်​ေနြကြပီ။ ထိုတြခား​သူတို့​မှာ (၁) ကရင်၊ (၂) ကုလား​၊ (၃) ကန်တူး​၊ (၄) ကမ်း​ရံ၊ (၅) ြကွမ်း​၊ (၆) ချင်း​၊ (၇) စြက၀်၊ (၈) ​ေတာင်သူ၊ (၉) ပျူ၊ (၁၀) မွန်၊ (၁၁) လ၀၊ (၁၂) သ၀်၊ (၁၃) သက်၊ (၁၄) သျှမ်း​ စသူတို့​ ြဖစ်ြကသည်။ ထိုတြခား​လူတို့​သည် သီး​ြခား​ဘာသာ စကား​များ​ကို ​ေြပာဆိုသူများ​ ြဖစ်ြကသည်ဟု မှတ်ယူရမည် ထင်သည်။

ဘာသာစကား​ မတူသူတို့​ ​ေထွး​​ေရာယှက်တင် ဆက်ဆံ​ေပါင်း​သင်း​ ​ေနထိုင်ြက​ေသာအခါ ဘာသာြပန်မှုကိစ္စမှာ ​ေပါ်​ေပါက် လာရ​ေပမည်။ လူမှု​ေရး​၊ စီး​ပွား​​ေရး​၊ အုပ်ချုပ်​ေရး​၊ နိုင်ငံ​ေရး​၊ စစ်​ေရး​မက်​ေရး​ စ​ေသာ အ​ေရး​အမျိုး​မျိုး​ကို လုပ်​ေဆာင်ရာတွင် လက်ြပ ​ေြခြပမျှြဖင့်​ ကိစ္စြပီး​နိုင်မည် မဟုတ်။ တဦး​စကား​ကို တဦး​က အ​ေတာ်ြကီး​နား​လည်မှ ြပီး​နိုင်မည်။ ထို့​​ေြကာင့်​ များ​စွာ​ေသာ ြမန်မာ တို့​သည် ဘာသာြခား​​ေလ့​လာမှုနှင့်​ ဘာသာြပန်မှုတို့​ကို တမင်သက်သက်ြဖစ်​ေစ၊ ခရီး​သွား​ဟန်လွှဲြဖစ်​ေစ လုပ်​ေဆာင်​ေနရမည်မှာ မလွဲဟု ထင်နိုင်သည်။

ြမန်မာတို့​ ​ေရာ​ေနှာဆက်ဆံ​ေန​ေသာ တြခား​လူတို့​တွင် စာ​ေပအ​ေရး​အသား​ ရှိ​ေနြပီြဖစ်​ေသာ လူမျိုး​တို့​ ပါဝင်​ေနသည်။ ထိုသူတို့​မှာ တိုင်း​ရင်း​သား​တို့​တွင် ပျူများ​နှင့်​ မွန်များ​ ြဖစ်ြကသည်။ နိုင်ငံြခား​သား​တို့​တွင် ကုလား​ အမျိုး​မျိုး​တို့​ ြဖစ်ြကသည်။ (အမှန်မှာ စာ​ေပအ​ေရး​အသား​ ပညာကို ထိုကုလား​များ​ထံမှပင် တိုင်း​ရင်း​သား​များ​က သင်ယူခဲ့​ြကရသည်။)

ထိုစဉ်က ြမန်မာနိုင်ငံတွင် စာ​ေပ အ​ေရး​အသား​ ရှိ​ေသာ ဘာသာစကား​တို့​ကို စာရင်း​လုပ်ရပါလျှင် ပါဠိဘာသာ၊ သက္ကတ ဘာသာ၊ ပျူစကား​၊ မွန်စကား​ တို့​ြဖစ်ြကသည်ကို ​ေတွ့​ရသည်။ ထိုဘာသာစကား​တို့​ကို ​ေရး​သား​အက္ခရာ တင်ရာတွင် အက္ခရာ တမျိုး​တည်း​ကို မသံုး​။ နာဂရီအက္ခရာ၊ ပျူအက္ခရာ၊ မွန်အက္ခရာ ဟူ၍ အက္ခရာသံုး​မျိုး​ကို သံုး​​ေနြကသည်။

တဖန် ထိုစဉ်က ြမန်မာနိုင်ငံတွင် ထွန်း​ကား​​ေန​ေသာ ဘာသာဝါဒ တို့​ကို ြကည့်​ြပန်လျှင် အထင်အရှား​အား​ြဖင့်​ ​ေတွ့​ရသည်မှာ မဟာယာန၊ ​ေထရဝါဒ၊ တြန္တ၊ ြဗာဟ္မဏဝါဒ တို့​ြဖစ်ြကသည်။ ယင်း​ဝါဒကို ယံုြကည်​ေလး​စား​​ေသာ ရဟန်း​၊ ပုဏ္ဏား​ တို့​သည် အြငိမ်​ေနြကမည်မဟုတ်။ မိမိတို့​ ​ေလ့​လာတတ်ကျွမ်း​သမျှြဖင့်​ ​ေဟာြက​ေြပာြက သင်ြကား​ပို့​ချလျက် ရှိြကမည်ြဖစ်သည်။ ပညာရှိ ပျူအမျိုး​သား​များ​၊ ပညာရှိ မွန်အမျိုး​သား​များ​၊ ပညာရှိ ကုလား​အမျိုး​သား​များ​သည် ဧရာဝတီ ြမစ်ရိုး​တွင် စုန်ကာဆန်ကာ လူး​လာလှုပ်ရှား​လျက် ရှိလိမ့်​မည်ဟု ယူမှတ်ရန်ရှိသည်။

ြမန်မာတို့​သည် အထက်တွင် ​ေဖာ်ြပခဲ့​​ေသာ ဘာသာစကား​ အမျိုး​မျိုး​၊ ဘာသာဝါဒ အမျိုး​မျိုး​တို့​တွင် ​ေတွ့​​ေနရြပီ။ မိမိတို့​ ဘာလုပ်ြကမည်နည်း​။ ကုလား​ယဉ်​ေကျး​မှု၊ ပျူယဉ်​ေကျး​မှု၊ မွန်ယဉ်​ေကျး​မှု တို့​ကို ​ေတွ့​​ေနရြပီ။ မိမိတို့​ ဘာလုပ်ြကမည်နည်။ ရာဇဝင် မှတ်တမ်း​များ​အရ လည်​ေကာင်း​၊ အြခား​သက်​ေသ အ​ေထာက်အထား​များ​ အရလည်း​​ေကာင်း​ ​ေြပာရမည်ဆိုလျှင် ြမန်မာတို့​သည် မွန်တို့​အ​ေပါ်တွင် အထူး​တလည် အား​ထား​၍ မွန်တို့​ယံုြကည် ဆည်း​ကပ်​ေသာ ​ေထရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ မွန်တို့​​ေလ့​လာ လိုက်စား​​ေသာ ပါဠိကျမ်း​ဂန်၊ မွန်တို့​ကျင့်​သံုး​ ​ေစာင့်​​ေရှာက်​ေသာ ရိုး​ရာယဉ်​ေကျး​မှု စသည်တို့​ကို လက်ခံရယူလိုက်ြကသည်။ ဤသို့​ဆိုြခင်း​ြဖင့်​ ပျူယဉ်​ေကျး​မှု၊ ကုလား​ယဉ်​ေကျး​မှု စသည်တို့​၏ ဩဇာကို လံုး​ဝမခံယူဟု မဆိုလို။ ယင်း​ယဉ်​ေကျး​မှု တို့​ကိုလည်း​ အနည်း​နှင့်​အများ​ ဆိုသလို ရယူမည်ဟု မှတ်ထင်စရာ အ​ေြကာင်း​များ​ ရှိသည်။ သို့​​ေသာ်လည်း​ မွန်တို့​၏ ယဉ်​ေကျး​မှု ဩဇာကို အထူး​တလည် အ​ေရး​​ေပး​ ခံယူသည်ဟု ဆိုလိုြခင်း​ြဖစ်သည်။

ပုဂံြပည် အ​ေနာ်ရထာမင်း​​ေစာ လက်ထက်မတိုင်မီ ​ေညာင်ဦး​​ေစာရဟန်း​နှင့်​ ကွမ်း​​ေဆာ်​ေကျာင်း​ြဖူမင်း​တို့​ လက်ထက် သက္ကရာဇ် ​ေအ၊ ဒီ၊ တ​ေထာင်ဆီတွင် ြမန်မာတို့​သည် ဗုဒ္ဓဝါဓကို ခံယူ၍ ပါဠိကျမ်း​ဂန်ကို စတင်​ေလ့​လာသည်ဟု ဆိုြကသည်။ အ​ေနာ်ရထာမင်း​​ေစာ လက်ထက်တွင် ပင်လယ်ရပ်ြခား​ နိုင်ငံများ​နှင့်​ တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်မှု ရှိသည်။ ထိုအခါ ြမန်မာတို့​သည် အသစ်အသစ်​ေသာ အ​ေတွး​အ​ေခါ်များ​၊ အသစ်အသစ်​ေသာ အမူအရာများ​၊ အသစ်အသစ်​ေသာ အရာဝတ္ထုများ​၊ အသစ်အသစ်​ေသာ အမည်နာမများ​ကို ​ေန့​စဉ်နှင့်​အမျှ ​ေတွ့​ဆံု​ေနရမည်မှာ မုချဟုထင်သည်။ ထိုအသစ်အသစ်​ေသာ အြခင်း​အရာတို့​ကို ြမန်မာစကား​ြဖင့်​ ​ေတွး​​ေတာ​ေြပာ​ေဟာ ​ေလ့​လာြကံစည်နိုင်​ေအာင် သူတို့​အား​ထုတ်ရချိမ့်​မည်။ ဤတွင် ဘာသာြပန်ဆိုမှု အ​ေရး​ြကီး​လာသည်။

ဗုဒ္ဓဝါဒကို မိမိတို့​ ခံယူြကြပီ။ ပါဠိကျမ်း​ဂန်ကို မိမိတို့​ ​ေလ့​လာသင်ယူြကြပီ။ သို့​​ေသာ်လည်း​ မိမိတို့​၏ ကိုယ်ပိုင် ဘာသာစကား​ကို အက္ခရာ မတင်ရ​ေသး​။ မွန်တို့​မှာ စာနှင့်​​ေပနှင့်​။ ပျူတို့​မှာ စာနှင့်​​ေပနှင့်​။ မိမိတို့​မှာ စာ​ေပမရှိ​ေသး​။ ထို့​​ေြကာင့်​ ြမန်မာတို့​သည် မိမိတို့​၏ စကား​ကို အက္ခရာတင်ရန် အား​ထုတ်ြကသည်။
နာဂရီ အက္ခရာ၊ ပျူအက္ခရာ၊ မွန်အက္ခရာဟူ၍ မိမိတို့​​ေရှ့​၌ အက္ခရာ သံုး​မျိုး​ရှိသည်တွင် မွန်စာ​ေပနှင့်​ အ​ေတာ်ရင်း​နှီး​ပံု ရ​ေသာ ြမန်မာတို့​သည် မွန်အက္ခရာကို ယူြကသည်။ တခါဖူး​မျှ အက္ခရာ မတင်ရ​ေသး​​ေသာ ြမန်မာစကား​ကို မွန်တို့​အသံုး​ြပု​ေန​ေသာ ကုလား​အက္ခရာများ​ြဖင့်​ အက္ခရာတင်ရ​ေသာအခါ ြပဿနာ အမျိုး​မျိုး​နှင့်​ ရင်ဆိုင်ခဲ့​ရပံုရသည်။

ဘာသာစကား​တို့​မည်သည် တဘာသာတည်း​တွင်ပင်လည်း​ အသံအရာတွင် လည်း​​ေကာင်း​၊ သဒ္ဒါအရာတွင် လည်း​​ေကာင်း​၊ ​ေဝါဟာရအရာတွင် လည်း​​ေကာင်း​၊ တဦး​နှင့်​တဦး​၊ တရပ်နှင့်​တရပ်၊ တ​ေခတ်နှင့်​တ​ေခတ် မတူပဲ ကွဲကွဲြပား​ြပား​ ြဖစ်​ေနတတ်သည်။ ဤအကွဲကွဲ အြပား​ြပား​ထဲမှ စံတခုခုကို ထုတ်ယူ၍ ထိုစံကို မှတ်တမ်း​တင်ရမည်။ ဤကိစ္စသည် မလွယ်ကူ။ ြပွမ်း​​ေသာကိစ္စ ြဖစ်သည်။ သို့​​ေသာ်လည်း​ ြမန်မာတို့​သည် မိမိတို့​ စွမ်း​​ေဆာင်နိုင်သမျှ အား​ထုတ်ကာ မိမိတို့​စကား​ကို အက္ခရာတင်ခဲ့​ြကသည်။ ဤသို့​အက္ခရာ တင်ြကရာတွင် မိမိတို့​၏ ​ေရှ့​​ေြပး​များ​ြဖစ်ြက​ေသာ ပျူတို့​ထံမှ လည်း​​ေကာင်း​၊ မွန်တို့​ထံမှလည်း​​ေကာင်း​၊ ကုလား​တို့​ထံမှ လည်း​​ေကာင်း​ သင့်​နိုး​ရာရာ​ေသာ နည်း​နာနယတို့​ကို ရယူခဲ့​ြကသည်ဟု ယူမှတ်စရာ အ​ေြကာင်း​ရှိသည်။

ဤသို့​စကား​ကို အက္ခရာတင်ခိုက် တချိန်တည်း​မှာပင် ပါဠိကျမ်း​ဂန်၊ သက္ကတကျမ်း​ဂန်၊ ပိဋကတ်စာ​ေပ၊ ​ေဗဒင်စာ​ေပ၊ မွန် စာ​ေပ တို့​ကိုလည်း​ သင်ယူ​ေလ့​လာကာ မိမိတို့​စကား​ြဖင့်​ နား​လည်နိုင်​ေအာင် အား​ထုတ်ြကရသည်။ ဤဝန်ထုပ်ြကီး​ နှစ်ထုပ်ကို ဦး​ဆိုင်း​ ပဲ့​ဆိုင်း​ြဖင့်​ ထမ်း​​ေဆာင်ကာ ​ေရှ့​သို့​ချီတက်ကာ ပုဂံ​ေခတ်ြမန်မာသည် ချီး​ကျူး​ဖွယ်ြဖစ်သည်။

အသစ်အသစ်​ေသာ အ​ေတွး​အ​ေခါ်၊ အသစ်အသစ်​ေသာ အမူအရာ၊ အသစ်အသစ်​ေသာ အရာဝတ္ထု၊ အသစ်အသစ်​ေသာ အမည်နာမတို့​ကို ဘာသာြခား​မှ ြမန်မာဘာသာသို့​ ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာတို့​ ယူငင်သွတ်သွင်း​ပံုကို စတင်စဉ်း​စား​ရ​ေလမည်။

အ​ေစာဆံုး​ ြမန်မာစာတို့​တွင် ြမန်မာ့​အသွင် ြမန်မာ့​အဆင်ြဖင့်​ ြမန်မာနှင့်​ မကွဲမြပား​ မထူး​မြခား​ ​ေရာ​ေနှာပါဝင်​ေန​ေသာ ကုလား​စကား​တို့​ကို ​ေတွ့​ရသည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ဆိုရ​ေသာ် မီး​ဖို​ေဆာင်က ြငုပ် (​ေကာင်း​) မှာ သက္ကတဘာသာ မရိစ မှ​ေသာ် လည်း​​ေကာင်း​၊ မွန်စကား​ ​ေြမက် မှ တဆင့်​​ေသာ် လည်း​​ေကာင်း​၊ ကုလား​စကား​ တခုခုမှ တဆင့်​​ေသာ် လည်း​​ေကာင်း​ ြမန်မာစကား​ တွင်း​သို့​ ဝင်​ေရာက်လာ​ေသာ စကား​ြဖစ်ရာသည်။ ထန်း​ပင် မှာလည်း​ ပါဠိ၊ သက္ကတ တာလ မှ ဆင်း​သက်လာ​ေသာ စကား​ြဖစ်ရာသည်။ အိမ်သံုး​ပစ္စည်း​တို့​နှင့်​ ပတ်သက်​ေသာ ဖန် (ပါ၊ ဖလိက)၊ ြပတာ (သ၊ ပါရဒ)၊ ပတ်တြမာ (သ၊ ပဒ္ဓရာဂ)၊ ဥတ် (ပါ၊ ဣဋ္ဌက)၊​ ​ေလာကဓာတ် နှင့်​ပတ်သက်​ေသာ ကပ် (ပါ၊ ကပ္ပ)၊ ကမ္ဘာ (သ၊ ကလ္ပ)၊ ငရဲ (ပါ၊ သ၊ နိရယ)၊ သက်ရှိ​ေလာကနှင့်​ ပတ်သက်​ေသာ တိရိတ်ဆန် (ပါ၊ တိရစ္ဆာန)၊ သတ္တဝါ (သ၊ သတွ)၊ နဂါ (ပါ၊ နာဂ)၊ ကလုန် (ပါ၊ ဂရုဠ) တို့​မှာ ကုလား​အသွင် မ​ေပျာက်တတ်​ေသာ်လည်း​ ြမန်မာအသွင် ​ေပါက်​ေန​ေသာ စကား​တို့​ြဖစ်သည်။
ြမန်မာစကား​ကို အက္ခရာ မတင်ခင်ကပင် ဤ​ေဝါဟာရတို့​သည် ြမန်မာတို့​ နှုတ်သို့​​ေရာက်​ေနြကြပီဟု ထင်မှတ်ရန်ရှိသည်။ ဤဘာသာြခား​ စကား​တို့​ကို ြမန်မာစကား​ြဖင့်​ ဖလှယ်ကာ ဘာသာြပန်ရန် အား​မထုတ်​ေတာ့​ပဲ နာမသတ်နည်း​ြဖင့်​ လက်ခံလိုက်ြက သည်မှာ ဤအရာဝတ္ထု၊ ဤအ​ေတွး​အ​ေခါ် တို့​သည် ထို​ေခတ်ြမန်မာတို့​အဖို့​ ဘာသာြပန်ရန် မလွယ်ကူ​ေသာ​ေြကာင့်​ ြဖစ်တန်ရာသည်။ ယခု​ေခတ်တွင်ပင်လည်း​ ဤစကား​လံုး​တို့​ကို ြမန်မာစကား​သက်သက်ြဖင့်​ ဖလှယ်ရန် လွယ်ကူမည်မထင်။

ပါဠိ၊ သက္ကတ စကား​လံုး​တို့​ကို နာမသတ်ြပန်ယူ လက်ခံရာတွင် စိတ်ဝင်စား​ဖွယ် အချက်တရပ်ကို သတိြပုနိုင်သည်။ အစဉ်အလာ အရ ​ေြပာရိုး​ဆိုရိုး​ ရှိသည်မှာ ြမန်မာဘာသာ စကား​၌ ဝဂ်ဗျည်း​ အက္ခရာတို့​တွင် တတိယက္ခရာ (အသံ)နှင့်​ စတုတ္ထက္ခရာ (အသံ) မရှိြခင်း​၊​ သို့​မဟုတ် မရှိသ​ေလာက် နည်း​ပါး​ြခင်း​ ြဖစ်သည်။ မျက်​ေမှာက်​ေခတ် လက်​ေတွ့​အား​ြဖင့်​ ရခိုင်၊ ထား​ဝယ် စ​ေသာ အသံကွဲ ြမန်မာစကား​တို့​တွင် ဤအသံတို့​ကို အသံုး​နည်း​သည်ဟု သိရသည်။ ပါဠိ၊ သက္ကတ ဘာသာတို့​တွင် ဤအသံများ​ရှိသည်။ ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာတို့​သည် ဤအသံများ​ကို ပီသ​ေအာင် ရွတ်ဆိုနိုင်ပံုမရ​ေချ။ သို့​မဟုတ် ရွတ်ဆိုချင်ပံု မရ​ေချ။ သို့​မဟုတ် ရွတ်ဆိုပံု မရ​ေချ။ အဘယ့်​​ေြကာင့်​ဆို​ေသာ် ပါဠိ၊ သက္ကတသက် စကား​တို့​အတွက် သူတို့​လက်ခံ ​ေရး​သား​ခဲ့​​ေသာ စာလံုး​​ေပါင်း​တို့​ကို သက်​ေသအြဖစ် ​ေတွ့​ရ​ေသာ​ေြကာင့်​ြဖစ်သည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ြပရမည်ဆိုလျှင် ကလုန် (ပါ၊ ဂရုဠ)၊ ကူ (ပါ၊ ဂုဟာ)၊ တဿပါရမီ (ပါ၊ ဒသပါရမီ)၊ ကုက္ကစရိ ျာ (ပါ၊ သ၊ ဒုက္ကရ စရိယာ)၊ ထတ်တဝ် (ပါ၊ ဓာတု)၊ ဖဝက် (ပါ၊ ဘဝဂ္ဂ)၊ ဖိယ် (ပါ၊ ဘယ)၊ သင်ြကို၀် (သ၊ သြဂင်္ဟ)၊ သခင်္ါ (ပါ၊ သဃ) စသည်တို့​ ြဖစ်ြကသည်။

တဖန် ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာတို့​သည် စာ​ေရး​​ေသာအခါ (အထက်က နည်း​အတိုင်း​လိုပင်) မိမိတို့​ ဖတ်ရာတ်​ေြပာဆိုသည့်​ အသံထွက်အတိုင်း​ ​ေရး​လို​ေသာ ဆန္ဒဖက်သို့​ မြကာခဏ ယိမ်း​​ေလ့​ရှိြကသည်။ ပါဠိ၊ သက္ကတ ဘာသာတို့​တွင် ြမန်မာမူအရ အက္ခရာ တလံုး​ချင်း​ စာလံုး​​ေပါင်း​ထား​ ​ေသာ်လည်း​ ​ေဒွး​​ေဘာ်သံယုတ်သံ ဖတ်ရ​ေသာ ပုဒ်များ​ရှိသည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ဆို​ေသာ် ဝါကျ ကို ဝက်ကျ ဟု ဖတ်ရြခင်း​မျိုး​ ြဖစ်သည်။ ​ေရး​​ေတာ့​အမှန် ဖတ်​ေတာ့​အသံဆို​ေသာ ​ေရှး​စကား​အရ ​ေရး​ြခင်း​ ဖတ်ြခင်း​ ြဖစ်သည်။ ပုဂံ​ေခတ် တွင်ကား​ အချို့​​ေသာ အရာတို့​၌ မူလ​ေရး​ထံုး​ကို ဂရုမြပု။ ဖတ်ရွတ်သံအတိုင်း​ ​ေရး​သည်ကို ​ေတွ့​ရသည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ စြက္က၀ဠာ (သ၊ စြကဝါဠ)၊ စြက္ကဝတိယ် (သ၊ ပါ၊ စြကဝတ္တီ)၊ ဓမ္မစြက္ကြက ျာဦ (ပါ၊ သ၊ ဓမ္မစြက)၊ ပတ္တမရာ (သ၊ ပါ၊ ပဒ္ဓရာဂ)၊ ရတ္တနာ (သ၊ ရတ္န)၊ သတ္တဝါ (သ၊ သတွ) တို့​ြဖစ်ြကသည်။ ကက္ကုသန်၊ ​ေကာက် ကုသန် (ပါ၊ ကာဏာရိဋ္ဌ) စ​ေသာ အမည်နာမတို့​သည်လည်း​ ဤသ​ေဘာမျိုး​ပင် ြဖစ်မည်ထင်သည်။

သို့​​ေသာ်လည်း​ မူလဘာသာတွင် ​ေဒွး​​ေဘာ်သံယုတ်ြဖင့်​ ​ေရး​ရင်း​ြဖစ်၍ ြမန်မာဘာသာတွင်လည်း​ ​ေဒွး​​ေဘာ်သံယုတ်သံ မရွတ် မဖတ်​ေသာ​ေြကာင့်​ ​ေဒွး​​ေဘာ်သံယုတ်မဲ့​ ​ေရး​သည်များ​ကိုလည်း​ ​ေတွ့​ရသည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ဆို​ေသာ် စမ္မခဏ္ဍ မှ ဆင်း​သက်လာ​ေသာ ြမန်မာစကား​ကို စမ္မခဏ် ဟု​ေရး​သင့်​လျက် ပုဂံသား​တို့​သည် စမခန် ဟုသာလျှင် ရိုး​ရိုး​​ေရး​သည်ကို ​ေတွ့​ရသည်။ (ပလ္လကင်္ မှ ဆင်း​သက် လာ​ေသာ စကား​လံုး​ကို ယခုအခါ ပလ္လင်ဟု လအက္ခရာ ​ေဒွး​​ေဘာ်နှင့်​ ြမန်မာတို့​ ​ေရး​​ေနြက​ေသာ်လည်း​ ပုဂံသား​တို့​ကား​ ရွတ်ဖတ်သံသို့​ လိုက်ကာ ပန်လင်ဟု ​ေရး​ခဲ့​ြကသည်။ ဤကား​ အြမင်အား​ြဖင့်​ ​ေဒွး​​ေဘာ်သံယုတ်မဲ့​ပံု သာဓက ြဖစ်ရာသည်။)
တဖန် ြမန်မာတို့​သည် မွန်တို့​၏ နည်း​နာနယကိုလိုက်၍ အချို့​​ေသာ ပါဠိ၊ သက္ကတ စကား​တို့​ကို နာမသတ် ြပန်ယူခဲ့​သည်ဟု ထင်ဖွယ်ရှိ​ေသာ အ​ေထာက်အထား​ တို့​ကိုလည်း​ ​ေတွ့​ရသည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ဆို​ေသာ် ယခု​ေခတ်​ေရး​ ကထိန် (ပါ၊ ကထိန) ကို ကထိုန်၊ ​ေကာဏာဂံု (ပါ၊ ​ေကာဏဂမန) ကို ​ေဂါနာဂိုမ်၊ ပရိတ် (ပါ၊ ပရိတ္တ)ကို ပရိုက်၊ ဗျာကရုဏ်း​ (ပါ၊ ဗျာကရဏ) ကို ဗျာကရိုဏ် စသည်တို့​ ြဖစ်သည်။

ထို့​ြပင်လည်း​ ကုလား​တို့​၏ ဩဇာမင်း​ဟု ထင်ရ​ေသာ နာမသတ်ြပန်နည်း​တခု ရှိ​ေသး​သည်။ ယင်း​မှာ ပါဠိ၊ သက္ကတ အမည် နာမများ​တွင် ပဒန္တအက္ခရာကို အသတ်ြပုကာ ြမန်မာြပုနည်း​ ြဖစ်သည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ဆိုရ​ေသာ် ခဏ္ဍဟာလ ပုဏ္ဏား​ကို ယခု​ေခတ်တွင် ရှိရင်း​ပါဠိအတိုင်း​ ြမန်မာတို့​ ​ေရး​သား​​ေခါ်​ေဝါ်ြကသည်။ ပုဂံ​ေခတ်တွင်ကား​ ပဒန္တလ အက္ခရာကို အသတ်ြပု၍ ကန္ဒဟာလ် ပံုနာ ဟု​ေရး​သည်။ ထိုနည်း​တူစွာ ဇာလီကုမာရ်။ ​ေဇယျသူရ်၊ ဓမ္မဂမ္ဘီရ်၊ ြဗဟ္မပါလ်၊ မဃ​ေဒ၀်၊ ရာဇကုမာရ်၊ အရိမဒ္ဒနပူရ် စသည်ြဖင့်​ ​ေရး​သည်တို့​ကို ​ေတွ့​ရသည်။ သို့​​ေသာ်လည်း​ ြမန်မာစကား​၏ သဘာသနှင့်​ မသင့်​​ေတာ်သြဖင့်​ ထင်သည်။ ဤနည်း​သည် အြမစ်မတွယ် ခဲ့​​ေချ။

နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူ ဘုရား​တို့​၏ ဘွဲ့​အမည်များ​ကို ယခု​ေခတ် ​ေြပာရိုး​ဆိုရိုး​ ​ေရး​သား​ရိုး​နှင့်​ မညီ၊ နိပ္ဖန္နပုဒ် အြဖစ်ြဖင့်​ ဩကာရန် နှင့်​ ​ေရး​သည်မှာလည်း​ စိတ်ဝင်စား​ဖွယ်တရပ် ြဖစ်သည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ဆိုရ​ေသာ် တဏှကင်္​ေရာ၊ ​ေမထကင်္​ေရာ၊ သရဏကင်္​ေရာ၊ ဒီပကင်္​ေရာ၊ မကင်္​ေလာ၊ သုမ​ေနာ၊ ​ေရ၀​ေတာ၊ ​ေသာဘိ​ေတာ၊ ပဒု​ေမာ၊ နာရ​ေဒါ စသည်တို့​ ြဖစ်သည်။ ဤနည်း​ကို ကုလား​များ​ထံမှ ရ​ေလသလား​။ သီဟိုဠ်သား​များ​ထံမှ ရ​ေလသလား​။ ယခုအခါ စူကာရနို၊ စူဟာရတို စသည်ြဖင့်​ သက္ကတသက် အမည်များ​ကို သံုး​​ေနြက​ေသာ အင်ဒိုနီး​ရှား​တို့​၏ အ​ေလ့​အလာနှင့်​ အဆက်အသွယ် ရှိခဲ့​​ေလသလား​။ စံုစမ်း​ရန်လိုသည်။

တခါတရံ မွန်စကား​လံုး​များ​ကိုပင် ယူငင် ြမန်မာြပုထား​သည်ကို ​ေတွ့​ရသည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ဆို​ေသာ် ယခုအခါ ကွမ်း​ရွက် ဟုဆိုလျှင် သံသယြဖစ်ရန်မရှိ၊ မည်သည့်​အပင်က အရွက်ဟူ၍ သိြပီး​ြဖစ်​ေသာ်လည်း​ ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာတို့​ကမူ သံမ္လူ ဟူ​ေသာ မွန်စကား​လံုး​ကို သံုး​စွဲ​ေရး​ထိုး​ြကသည်ကို ​ေတွ့​ရသည်။ ကမယ် (မုဆိုး​မ)၊ ​ေသ္နက် (သန်လျက်) ဆို​ေသာ မွန်စကား​တို့​ကိုလည်း​ ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာစကား​ထဲတွင် ချပ်၍ ​ေတွ့​ရသည်။ မ​ေဟာသဓာဇာတ် ကမ္ပည်း​တွင် သုခမိန်​ေလး​​ေယာက် မစင်တွင်း​၊ ဘင်တွင်း​၌ ကျ​ေနသည့်​ အ​ေြကာင်း​ကို ကမ္ပည်း​ထိုး​ရာ၌ ကျင်ြကိး​၊ ​ေချး​၊ ဘင် ဟူ​ေသာ ပုဂံ​ေခတ်သံုး​ ြမန်မာစကား​တို့​ကို မသံုး​ပဲ ဟရုက်ဆို​ေသာ ​ေရှး​​ေဟာင်း​ မွန်စကား​ကို သံုး​ထား​သည်မှာ ဘာသာြပန်ကိစ္စမဟုတ်၊ ယဉ်​ေကျး​ဖွယ်ရာမှု ကိစ္စြဖစ်သည်ဟု ထင်မှတ်စရာရှိသည်။

မွန်စကား​လံုး​ကို ယူရံုမျှမက မွန်တို့​၏ စကား​လံုး​ စီစဉ်ပံုကိုလည်း​ ယူငင်သံုး​စွဲရန် ြကံစည်ပံုကို ​ေတွ့​ရ​ေသး​သည်။ ဥပမာ အား​ြဖင့်​ဆို​ေသာ် ပုဏ္ဏား​ြဖစ်​ေသာ ​ေက၀ဋ်ကို ​ေက၀ဋ်ပုဏ္ဏား​၊ ဘီလူး​ြဖစ်​ေသာ ပုဏ္ဏက ကို ပုဏ္ဏကဘီလူး​ စသည်ြဖင့်​ ြမန်မာစကား​ စီစဉ်ထား​သိုပံု ရှိလင့်​ကစား​ ပုဂံ​ေခတ် ဇာကမ္ပည်း​ အချို့​တွင် ဆင်ဖ္လပလလည်၊ ပံုနာ​ေကဝတ်၊ ဖိလူပုန္နယက်၊ မင်ကာသိကရစ်၊ မင်စတူလနိြဗံုမှဒတ်၊ မင်ပိလယက် (ပလလည်၊ ဆင်ြဖူ၊ ​ေက၀ဋ်ပုဏ္ဏား​၊ ပုဏ္ဏကယက္ခဘီလူး​၊ ကာသိကရာဇ်မင်း​၊ စူဠနီြဗဟ္မဒတ်မင်း​၊ ပီဠိယက္ခမင်း​ ဟူ၍ ယခုအခါ​ေရး​ြကမည်။) စသည်ြဖင့်​ မွန်ဆံဆံ ​ေရး​ထိုး​ထား​သည်ကို ​ေတွ့​ရသည်။ သို့​​ေသာ် ဤစနစ်သည်လည်း​ အြမစ် မတွယ်ခဲ့​​ေချ။

ဘာသာြပန်ကိစ္စတွင် အနက်ကို ြပန်ယူရသည့်​ ကိစ္စနည်း​တူ ဘာသာြခား​ အမည်​ေဝါဟာရတို့​ကို ​ေကာက်ယူ​ေမွး​စား​ရသည့်​ ကိစ္စသည်လည်း​ အ​ေရး​ြကီး​ပံု၊ ခက်ခဲရှုပ်​ေထွး​ပံုတို့​ကို အထက်ပါ တင်ြပချက်တို့​ြဖင့်​ သိသာနိုင်သည်။ မျက်​ေမှာက်​ေခတ် ဘာသာစကား​ တို့​ဆိုင်ရာ အဘိဓာန်များ​ကို ​ေလ့​လာြကည့်​လျှင် ကိတ္တိမ ​ေမွး​စား​စကား​လံုး​တို့​ကို အများ​အြပား​ ​ေတွ့​ရမည်။ ြကွယ်၀​ေသာ ဘာသာြဖစ်​ေလ ကိတ္တိမစကား​လံုး​ အရှိများ​​ေလဟုဆိုလျှင် မှား​နိုင်မည်မထင်။ ြမန်မာအဘိဓာန်တွင်လည်း​ ကိတ္တိမစကား​ အ​ေတာ်များ​များ​ ​ေတွ့​ရသည်။

ကိတ္တမစကား​ ​ေမွး​စား​ရာတွင် အက္ခရာလှယ်နည်း​၊ အသံလှယ်နည်း​ စသည်တို့​ကို သံုး​​ေလ့​ရှိြကသည်။ သို့​​ေသာ်လည်း​ အစကနဦး​၌ ဤနည်း​တို့​သည် ပံု​ေသကား​ကျ မရှိတတ်ြက​ေချ။ ကိတ္တိမစကား​လံုး​ တလံုး​တည်း​ကိုပင် ဟိုသို့​​ေရး​လျှင် သင့်​နိုး​နိုး​၊ သည်သို့​ ​ေရး​လျှင် သင့်​နိုး​နိုး​နှင့်​ စ​ေဝစဝါ ြဖစ်​ေနတတ်ြကသည်။ ကာလြကာ၍ ကိုယ်ရည်စစ်မှသာလျှင် ဝိဝါဒ နည်း​ပါး​သွား​ရသည်။ ပုဂံ​ေခတ် အခါက ဤကိစ္စမျိုး​ များ​စွာ​ေပါ်​ေပါက်ခဲ့​သည်။ စနစ်မကျ​ေသး​​ေသာ ကိတ္တိမ စကား​​ေရး​ထံုး​အချို့​ကို ​ေအာက်တွင် ​ေဖာ်ြပထား​သည်။

ဦး​​ေရ ယခု​ေရး​ပံု ပုဂံ​ေရး​ပံု
၁။ ​ေကာက္ကသန် ကက္ကသန်၊ ​ေကာက်ကုသန်
၂။ ငရဲ ငရဲ၊ ငရယ်၊ ြငယ်
၃။ စြကာ စြကာ၊ စက်ြကာ၊ စြက္ကာ
၄။ ဆရာ ဆရ ျာ၊ ဆိရ ျာ၊ ြဆ ျိာ
၅။ တာဝတိန်သာ တာဝတိင်၊ တာဝတိံ၊ တာဝတိန်သာ
၆။ တိရစ္ဆာန် တိရိတ်ဆန်၊ ြတိစ္ဆန်
၇။ နိဗ္ဗာန် ​ေနရပန်၊ နိယ်ရပန်၊ နိရဗန်၊ နိဗ္ဗန်
၈။ ပဟိုရ် ပဟိုလ်၊ ပဟိုအ်၊ ​ေပ္ဟီရ်
၉။ ပတ္တြမား​ ပတ်တြမာ၊ ပတ္တမရာ
၁၀။ ဗျာဒိတ် ဗျာတိတ်၊ ဗျာ​ေဒသ်၊ ဗျာ​ေဒဿ
၁၁။ ြဗဟ္မာ ြဗဟ္မာ၊ ြဗမှာ၊ ြဗံုဟ္မာ
၁၂။ ရတနာ ရတနာ၊ ရတ္တနာ
၁၃။ သံ၀စ္ဆရာ သံ၀​ေစ္ဆရ်၊ သံ၀စ်ြဆူိရ်
၁၄။ အမတ် အမတျာ၊ အမတ္တ ျာ၊ အမတ်ရ ျာ
၁၅။ အရိ​ေမ​ေတ္တယျ အရိယ​ေမတ္တည်၊ အရိမိတ္တိရ ျာ၊ မဟာမိတ္တရ ျာ
၁၆။ အဝီစိ အဝီစိ၊ အဝိစီယ်၊ အဝစိယ်

အထက်တွင် ဘာသာြပန်ကိစ္စ၏ အ​ေရး​ြကီး​​ေသာ အဂင်္ါတရပ်ြဖစ်သည့်​ ကိတ္တိမစကား​များ​ အ​ေြကာင်း​ကို ဆိုခဲ့​ြပီ။ ဤစကား​ တို့​သည် ပိဋကတ်စာ​ေပ၊ ​ေဗဒင်စာ​ေပ၊ မွန်စာ​ေပတို့​ကို ​ေလ့​လာကာ ြမန်မာစကား​ြဖင့်​ ြပန်လည်​ေဖာက်သည်ချရန် အား​ထုတ်ရာ၌ ပဋိသ​ေန္ဓတည်​ေန ​ေပါက်ပွား​ခဲ့​​ေသာ စကား​တို့​ြဖစ်သည်။ ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာတို့​သည် ဘာသာြပန်လုပ်ငန်း​ကို အင်တိုက်အား​တိုက် လုပ်ခဲ့​ရလိမ့်​မည်ဟု ထင်သည်။ မျက်ြမင် အ​ေထာက်အထား​ကို ြပရမည်ဆိုပါက ပုဂံြပည်ရှိ ကူ​ေကျာင်း​နံရံတို့​တွင် ​ေရး​ဆွဲထား​​ေသာ ​ေဆး​​ေရး​ပန်း​ချီကား​တို့​ကို လက်ညိုး​ညွှန်ြပရန် ရှိသည်။ ဗုဒ္ဓဝင်၊ မဟာဝင်၊ ဒီပဝင်၊ ဘံုခန်း​၊ ငရဲခန်း​၊ ၅၅၀၊ ဝိမာနဝတ္ထု စ​ေသာ အတ္ထုပ္ပတ္တိ ပါသည့်​ ဝတ္ထု​ေြကာင်း​များ​ကို ​ေရာင်စံု​ေရး​ချယ်ထား​သည်မှာ ပါဠိကိုဖတ်၍ ြမန်မာမြပန်တတ်လျှင် ြဖစ်နိုင်စရာ အ​ေြကာင်း​မရှိ​ေပ။ မွန်ဘာသာ၊ ြမန်မာဘာသာ တို့​ြဖင့်​ ပန်း​ချီကား​ အ​ေြကာင်း​ကို ထုတ်​ေဖာ်ထား​သည့်​ ဇာတ်ကမ္ပည်း​များ​ကလည်း​ မွန်ြမန်မာတို့​၏ ဘာသာြပန်လုပ်ငန်း​ကို တစွန်း​တစ တင်ြပထား​လျက်ရှိသည်။ ဤကမ္ပည်း​များ​နှင့်​ ​ေကျာက်စာများ​ကို ြကည့်​၍ ြမန်မာြပန်မှု စွမ်း​ရည်ကို သဲလွန်စထုတ်ြပနိုင်စရာ အ​ေြကာင်း​ရှိသည်။ ​ေအာက်ပါဇယား​ကိုရှု။

ဦး​​ေရ ပုဂံ ယခု
၁။ ​ေကာင်​ေလှအင်္​ေတဟ် သာဓု (​ေကာင်း​​ေလှင့်​တည်း​)
၂။ စစ်ြကီလီပါ (စစ်ြကီး​​ေလး​ပါး​) စစ်အဂင်္ါ​ေလး​ပါး​
၃။ ဖ္လစ်သဆို၀်ြငယ်(ြဖစ်​ေသာဆင်း​ရဲ) ဇာတိဒုက္ခ၊ ပဋိသ​ေန္ဓ​ေနြခင်း​ ဆင်း​ရဲ
၄။ မင်တရ ျာ ၁၀ ပါး​ မင်း​ကျင့်​တရား​ဆယ်ပါး​(မင်း​တရား​ ၁၀ ပါး​)
၅။ မ္လိယ်ပံု​ေလာန်(​ေြမပံုလွန်) သဲလွန်
၆။ ရွယ်မ္လတ် ၉ ပါ (ရွဲြမတ် ၉ ပါး​) န၀ရတ်ကိုး​ပါး​
၇။ သိစပ်ြမင်နှမ္အ် ​ေသာ သဗ္ဗညုတ သဗ္ဗညုတဉာဏ်
ညာန်(သိစပ်ြမင်နှံ့​​ေသာ)
၈။ အတည်မယ်​ေသာြတ ျာ အနိစ္စတရား​၊ မြမဲ​ေသာတရား​
(အတည်မဲ့​​ေသာတရား​)
၉။ အမိုက် အမျက် ရံမက် ​ေမာဟ၊ ​ေဒါသ၊ ​ေလာဘ

ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာတို့​သည် အချို့​​ေသာ ပါဠိသက္ကတ စကား​လံုး​တို့​ကို မိမိတို့​ကိုယ်ပိုင် စကား​လံုး​ကဲ့​သို့​ ြမန်မာပီပီ ြပန်ဆို ​ေရး​သား​ြကသည်ကို အထက်ပါဇယား​၌ ​ေတွ့​နိုင်သည်။

ကျန်စစ်သား​မင်း​သည် သား​​ေတာ်ရာဇကုမာရ်၏ ​ေကာင်း​မှုကို အနု​ေမာဒနာြပု​ေသာအခါ ယခုကာလတွင်ကဲ့​သို့​ သာဓု ဟူ၍ ပါဠိစကား​ကိုမသံုး​ပဲ ​ေတာင်​ေလှအင်္​ေကယ် ဟူ၍ ြမန်မာပီပီ ဆိုခဲ့​သည်။ သို့​​ေသာ်လည်း​ ​ေနာင်လာ​ေနာက်သား​တို့​ကား​ ကျန်စစ်သား​ မင်း​၏ ​ေနာက်သို့​မလိုက်ခဲ့​​ေချ။ သာဓု သာဓု ဟူ၍သာ ဆိုလျက်ရှိြကသည်။

အနိစ္စသ​ေဘာတရား​ကို ယခုအခါ မြမဲ​ေသာတရား​ဟူ၍ ြမန်မာြပန်ဆို ​ေြပာ​ေဟာ​ေနြက​ေသာ်လည်း​ ပုဂံ​ေခတ်တွင်ကား​ အတည်မဲ့​​ေသာတရား​ ဟူ၍ ​ေရး​ြကသည်ကို ​ေတွ့​ရသည်။

​ေမာဟ၊ ​ေဒါသ၊ ​ေလာဘ တို့​ကို ​ေတွ​ေဝြခင်း​၊ အမျက်ထွက်ြခင်း​၊ အလိုြကီး​ြခင်း​ စသည်ြဖင့်​ ယခု​ေခတ်တွင် ြပန်ဆိုမည် ြဖစ်​ေသာ်လည်း​ ပုဂံ​ေခတ်ဆရာတို့​ကား​ ြမန်မာပီပီ သိပ်သိပ်သည်း​သည်း​နှင့်​ အမိုက်၊ အမျက်၊ ရံမက် ဟူ၍ ြပန်ဆိုခဲ့​ြကသည်။ ဤသို့​ သိပ်သည်း​​ေသာ အဆိုအမိန့်​များ​ကို ​ေနာက်သား​တို့​ မလိုက်နာမသံုး​စွဲသည်မှာ ဆံုး​ရှံုး​ြခင်း​တရပ် ြဖစ်သည်ဟု ဆိုသင့်​မည်ထင်သည်။

သဗ္ဗညုတဉာဏ်​ေတာ်ကိုလည်း​ သိစပ်ြမင်နှံ​ေသာ ဟူသည် နာမဝိ​ေသသနပုဒ်ြဖင့်​ အထူး​ြပုဖွင့်​ကာ ​ေရး​သား​သည်မှာ မှတ်ဖွယ်​ေကာင်း​သည်။
န၀ရတ်ကိုး​ပါး​ကို ရွဲြမတ် ၉ ပါး​၊ မင်း​ကျင့်​တရား​ဆယ်ပါး​ကို မင်း​တရား​ ၁၀ ပါး​၊ ဇာတိဒုက္ခကို ြဖစ်​ေသာဆင်း​ရဲ၊ စစ်အဂင်္ ​ေလး​ပါး​ကို စစ်ြကီး​​ေလး​ပါး​၊ မ​ေဟာ်သဓာဇာတ်လာ ပါဠိစကား​ ဝါလုက​ေယာတ္တ၊ သဲလွန်ကို ​ေြမပံုလွန် စသည်ြဖင့်​ ြမန်မာပီပီ ြပန်ဆို ​ေရး​သား​ြကသည်မှာ ချီး​မွမ်း​ဖွယ်ြဖစ်သည်။ ယင်း​ပုဂံ​ေခတ် ြပန်ဆိုချက်တို့​ကို ​ေနာင်လာ​ေနာက်သား​တို့​က လက်ခံသည်လည်း​ ရှိသည်။ လံုး​လံုး​စွန့်​ပစ်သည်လည်း​ ရှိသည်။ အနည်း​အကျဉ်း​ ြပုြပင်၍ ြဖစ်​ေစ၊ စကား​လံုး​ အပိုြဖည့်​စွက်၍ ြဖစ်​ေစ ဆက်လက်သံုး​စွဲ​ေနသည်လည်း​ ရှိသည်။ သို့​​ေသာ်လည်း​ ပုဂံ​ေခတ် ြမန်မာတို့​၏ အား​ထုတ်မှုကား​ အလဟဿ မြဖစ်​ေပ။

အမျိုး​​ေလး​ပါး​ အယူဝါဒ ြပင်း​ထန်​ေသာ ကုလား​တို့​၏ ပါဠိစကား​ ကုလပုတ္တ၊ ကုလဓိတာ တို့​ကို ပုဂံ​ေခတ်ြမန်မာတို့​က အမျိုး​သား​၊ အမျိုး​သမီး​ ဟူ၍ စတင်ြပန်ဆိုခဲ့​သည်။ ​ေဒဝပုတ္တ နတ်သား​၊ ​ေဒ၀ဓီတာ နတ်သမီး​၊ ရာဇပုတ္တ မင်း​သား​၊ ရာဇဓီတာ မင်း​သမီး​ ဆိုသည်တို့​သည်လည်း​ ပုဂံ​ေခတ်တွင် ​ေပါက်ဖွား​နိုင်ခဲ့​သည်။ ပါဠိဘာသာကို မှီ၍ ဤစကား​များ​ကို မဖန်တီး​မြပန်ဆိုခဲ့​လျှင် ယခုအခါ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့​အတွက် မည်သည့်​ စကား​လံုး​များ​း​ကို ြမန်မာတို့​ သံုး​​ေနပါမည်နည်း​ဟု စဉ်း​စား​စရာ​ေပါ်သည်။ အထူး​အား​ြဖင့်​ကား​ အမျိုး​သား​ ဟူ​ေသာစကား​လံုး​ မရှိလျှင် ယခုအခါ သုခမိန်များ​ စည်း​​ေဝး​၍ တိုင်ပင်ဖန်တီး​​ေနရလိမ့်​မည် ထင်မိသည်။ ပုဂံ​ေခတ်၏ ဘာသာြပန် စာ​ေပလုပ်ငန်း​ ​ေဆာင်ရွက်မှု​ေြကာင့်​ ယခု​ေခတ်တွင် ပိဋကတ်သံုး​ပံုကိုပင် ြမန်မာြပန်နိုင်ရသည်ဟု ဆိုလျှင် ပုဂံ​ေခတ်၏ ​ေကျး​ဇူး​ကို တစိတ်တဝက် ​ေဖာ်ြပရာ​ေရာက်လိမ့်​မည်ဟု ယံုြကည်မိပါသည်။ ။

ြမန်မာနိုင်ငံ ​ေရှး​​ေခတ်ဘာသာြပန် သမိုင်း​အချုပ်

ပါဝင်​ေဆွး​​ေနွး​သူများ​

၁။ နိုင်ပန်း​လှ
၂။ ဦး​လူ​ေဖဝင်း​
၃။ ဦး​လှြမင့်​

ပါဝင်​ေဆွး​​ေနွး​ချက်များ​

၁။ " ဇနက " ကို " ဇန​ေကာ " ​ေရး​ရိုး​ရှိသည်မှာ မွန်မှယူခဲ့​သည်ဟု တဦး​က ဆိုပါသည်။ စာတန်း​ရှင်အ​ေနြဖင့်​ မွန်နှင့်​ြမန်မာကို မခွဲမြခား​ယူပါသည်။ အင်ဒိုနီး​ရှား​နှင့်​ အဆက်အသွယ်များ​ ရှိခဲ့​သ​ေလာဟု သိချင်​ေြကာင်း​ စာတန်း​ရှင်က ​ေြဖြကား​သည်။

၂။ ​ေကျး​လက်များ​တွင် ပထမက္ခရာမှ တတိယက္ခရာသို့​ ​ေြပာင်း​ဖတ်သည်ဟု ​ေဆွး​​ေနွး​ပါသည်။ ထိုအခါ ဤစာတန်း​၌ ပုဂံ​ေခတ် အ​ေြကာင်း​ကို တင်ြပထား​ြခင်း​မျှသာ ြဖစ်ပါသည်ဟု ​ေြဖြကား​ပါသည်။

၃။ ြမန်မာအဘိဓာန်များ​ ကိစ္စကို ​ေမး​ြမန်း​ရာ ဦး​တင်လှ (တက္ကသိုလ်ဘာသာြပန်ဌာန စာတည်း​) ​ေရး​​ေသာ ြမန်မာအဘိဓာန် သမိုင်း​ ​ေဆာင်း​ပါး​ကို ဖတ်ြကည့်​ရန် တိုက်တွန်း​​ေြကာင်း​၊ ထို့​ြပင် " ပါဠိသက်ြမန်မာ​ေဝါဟာရ အဘိဓာန် " နှင့်​ " တက္ကသိုလ် ​ေဝါဟာရ အဘိဓာန် " များ​ကိုလည်း​ ြကည့်​သင့်​​ေြကာင်း​ ​ေြဖြကား​သည်။